2010년 1월 28일 목요일

Нийгмийн амьдралтай холбоотой үг хэллэг

종교– шашин
장례 - оршуулга
신 – бурхан
용서 – уучлал өршөөл
의논 – зөвлөлдөх, хэлэлцүүлэг
토론 – мэтгэлцээн, хэлэлцүүлэг
신경 – нерв, мэдрэл
재주 –авъяас, чадвар
불편 – эвгүй байх, тухгүй
풍속 – ёс заншил, зан заншил
경험 – туршлага
능력 – ур чадвар
판단 - дүгнэлт
태도 - хандлага
습관 – зуршил
버릇 – зуршил
심리 – сэтгэл зүй
상식 – хар ухаан, ерийн мэдлэг
도덕 – зан суртхуун, ёс суртхуун
예절 – ёс журам
전통 - уламжлал
명함 – нэрийн хуудас
안내 – танилцуулга, удирдамж
방문 - айлчлах
초대/ 초대하다 – урилга, урих
활동 – хөдөлгөөн, үйл ажиллагаа
관계 - харилцаа
민족성 – үндэстний онцлог
주민 – оршин суугч, иргэн
단체- байгууллага
인구- хүн ам
가족- гэр бүл
사회- нийгэм



3.사회생활 – нийгмийн амьдрал

사회- нийгэм
☞ 여러 사람들이 어울려(нийлэлдэн, холилдон) 조직적으로 공동 생활을 하는 사람들의 집단이나 세계

사회봉사 – нийгмийн үйлчилгээ 사회 과학 – нийгмийн шинжлэх ухаан
사회생활 – нийгмийн амьдрал 사회문제 – нийгмийн асуудал
사회 구조 – нийгмийн бүтэц 사회 계층 – нийгмийн давхрага
사회에 나가다 – нийгмийн амьдралд орох
사회를 발전시키다 – нийгмийг хөгжүүлэх

가족- гэр бүл
가족은 부부를 중심으로 하여 이뤄진다- Гэр бүл эхнэр нөхөр дээр үндэслэн бий болдог

한 부부가 자녀와 함께 독립하여 사는 가족을 소가족이라 하고, 부부가 된 뒤에도 독립하지 않고 한 집에 모여 사는 가족을 대가족이라 한다-Ээхнэр нөхөр хоёр үр хүүхдийн хамтаар бие даан амьдрах гэр бүлийг бага гэр бүл, айл болсон хойноо ч өрх тусгаарлахгүй нэгэн гэрт амьдрах гэр бүлийг их гэр бүл гэнэ.

가족 제도- гэр бүлийн тогтолцоо
세계의 여러 민족들은 풍속과 전통에 따라 각각 가족 제도가 다르다- Дэлхийн улс үндэстэнүүд зан заншил, уламжлалаа дагаад гэр бүлийн тогтолцоо тус бүр өөр байдаг.

가족계획- гэр бүлийн төлөвлөгөө

인구- хүн ам
☞ 한 나라나 일정한 지역 안에 살고 있는 사람의 수
인구가 늘다/줄다- хүн ам өсөх/буурах
세계 인구- дэлхийн хүн ам
인구 집중- хүн амын нягтшил
몽골의 인구는 250만이다- монголын хүн ам 2 сая 500
한국은 땅에 비해서 인구가 많은 편이다- Солонгос газартай нь харьцуулахад хүн ам ихтэй.

단체- байгууллага
☞ 같은 목적을 가지고 모인 사람들의 조직
봉사 단체 – үйлчилгээний байгууллага 예술단체 – урлагын байгууллага
단체 여행 – байгууллагын аялал 단체 사진 – байгууллагын зураг
단체를 만들다 – байгууллага байгуулах
단체에 가입하다 – байгууллагад элсэн орох

주민 – оршин суугч, иргэн
☞ 어떤 지역 안에 살고 있는 사람
예: 아파트 주민끼리 인사하는 것을 배우다- Байрны оршин суугчид хоорондоо мэндэлж сурах
주민등록증 – иргэний үнэмлэх
주민등록 번호 – иргэний үнэмлэхийн дугаар

주민등록증을 잃어버리면 바로 신고해야 한다- Иргэний үнэмлэхээ гээгдүүлбэл шууд мэдэгдэх хэрэгтэй.

민족 - үндэстэн
☞ 같은 언어, 문화, 역사 등을 가진 사람들의 공동체.
미국에는 각기 다른 언어를 사용하는 다양한 민족이 살고 있다- Америкт өөр өөрийн хэл бүхий олон үндэстэн амьдарч байна.

몽골 민족 – монгол үндэстэн
한민족 – Хан(солонгос) үндэстэн
민족성 – үндэстэний онцлог
* 세계속의 한민족
* 위대한 민족
*** 민주주의- ардчилал
공산주의 – коммунизм
자분주의 – капитизм

관계 - харилцаа
예: 우리는 삼촌 관계이다 – Бид авгын холбоотой.
환경 문제는 우리 생명과 직접 관계된 문제이다- Байгаль орчны асуудал бол бидний амьтай шууд холбоотой асуудал.
남녀 관계 – эр эмийн харилцаа
국제 관계 – олон улсын харилцаа
관계기관 – харилцаагаа таслах
관계가 없다/있다 – харилцаатай байх \байхгүй
관계를 맺다 – харилцаагаа зангидах
관계를 끊다 – харилцаагаа цуцлах

활동 – хөдөлгөөн үйл ажиллагаа
☞ 어떤 결과를 얻기 위하여열심히 움직이는 것 활동하다
사회활동 – нийгмийн үйл ажиллагаа 교내 활동 – сургуулийн үйл ажиллагаа
정치 활동 – улс төрийн үйл ажиллагаа 적극적 활동 – идэвхитэй үйл ажиллагаа
예: 울란바타르 대학교 학생들이 봉사 활동을 열심히 한다- Улаанбаатар дээд сургуулийн оюутнууд сайн дурын үйлчлэл сайн хийдэг.
예: 이 사진들은 봉사 활동에 대한 사진입니다- Эргээр зурагнууд сайн дурын үйлчилгээн хийж байх үеийн зурагнууд.

약속 - амлалт
약속시간/약속 장소 - болзсон цаг/болзсон газар
약속한 대로 – болзсон ёсоор
약속을 지키다 – амлалтаа сахих, биелүүлэх
약속을 어기다 – амлалтаа зөрчих
약속을 깜빡 잊어버렸다- амласанаа/болзосоноо таг мартах
예: 이번 말하기 대회 주제는 '약속'이었습니다 – Энэ удаагийн ярины тэмцээний сэдэв нь ”Амлалт” байлаа.
예: 동생은 다시 거짓말을 하지 않겠다고 약속했다- Дүү дахин худлаа хэлэхгүй гэж амлав.
예: 친구한테 저녁 사 주기로 약속해 버렸다- Найздаа оройн хоол авч өгнө гээд амлачихлаа.

초대/ 초대하다 – урилга, урих
초대장 – урилга \цаасаар\
예: 어떤 모임이나 행사에 사람들을 부르는 것 생일날에 같은 반 친구들을 초대했다
감사하는 뜻으로 교수님을 저녁에 초대하려고 한다- Баярласан сэтгэлээр профессороо оройн хоолоор дайлах гэж байгаа.
초대를 받다 – уригдах
저녁식사에 – оройн хоолонд /결혼식에 초대하다 хуриманд урих

방문 - айлчлах
☞ 사람을 찾아가는 일
공식 방문 – албан ёсны 가정 방문 гэр бүл
방문하다 – айлчлал хийх 방문을 가다 – айлчилалаар явах
지난 여름 시골에 있는 친구 집에 방문했다. - Өнгөрсөн жил хөдөө байдаг найзынхаа гэрт зочилсон.
우리 학교에 꼭 한 번 방문해주십시오 – Манай сургуулид заавал айлчлаарай.

안내 – танилцуулга, удирдамж
☞ 어떤 장소나 행사 에 대하여 남에게 알려 주는 것.
상품 안내 – барааны танилцуулга 관광 안내 – аялал жуулчилал
길안내 – замын танилцуулга 안내 방송 – нэвтрүүлэгийн танилцуулга
안내를 받다 – замчлуулах 안내를 맡다 - харицуулах
시내를 안내해 주다 хотоо танилцуулах
예: 도쿄에 가면 안내 좀 부탁드릴게요.

소개 - танилцуулах
자기소개 – өөрийгөө танилцуулах
소개해 주다 – танилцуулах
예: 우리는 김 선생님의 소개로 알게 되었습니다- Бид Ким багш танилцуулснаар биесээ мэдэх болсон.
예: 몽골 제국 800주년 기념행사는 세계에 몽골을 소개해 주었다- Монгол улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойн үйл ажиллагаа дэлхий дахинд монголыг таниулах болно.

인사 /인사하다 - мэндчилгээ
☞ 안부를 묻거나 절을 하고 예의를 나타내는 것
• 새해인사 인사말 – шинэ жилийн мэндчилгээний үг
• 작별 인사 – салах ёс
아침인사 – өглөөний мэндчилгээ
• 인사를 나누다 – харилцан мэндлэх
• 인사를 드리다 – мэндлэх(хүндэтгэх)
예: 한국 사람들이 고개를 술이며 인 사합니다.
예: 몽골 사람들은 설날 인사를 특별 히 합니다.

명함 – нэрийн хуудас
• 명함을 주고받다 – нэрийн худаас солилцох
• 명함을 두고 가다 – орхиод явах, үлдээгээд явсан


악수(하다) – гар барих
☞ 인사하는 뜻으로 서로 손을 내밀어 마주잡는 것.
* 악수를 하며 인사하다- гар барин мэндлэх

전통 - уламжлал
• 전통 음악 – уламжлалт(ардын) дуу 전통 문화 – уламжлалт соёл
• 전통 의상 – уламжлалт хувцас 전통 놀이 – уламжлалт тоглоом
• 전통을 지키다 – уламжлалаа сахих
• 전통적인 – уламжлалт
전통을 따르다/무시하다 уламжлалаа дагах\үл тоомсорлох
전통적인 생활양식 уламжлалт амьдралын хэв маяг
오랜 전통 эртний уламжлал

예절 – ёс, журам
☞ 일상생활에서 지켜야 하는 바르고 공손한 말씨와 몸가짐.
• 예절을 지키다 – ёс журмаа сахих
• 예절을 중시하다 – ёсыг чухалчилах
• 예절을 모르다- ёс мэдэхгүй байх
나이와 성별에 따라서 지켜야 할 예절이 다르다- Нас, хүйсээ дагаад баримтлах соёл нь өөр байдаг

도덕 – зан суртхуун, ёс суртхуун
☞ 한 사회에 속한 사람들이 믿음, 말, 행동 따위의 좋고 나쁨을 판단 하는 정신적 기준
• 도덕 교육- ёс суртхууны боловсрол 도덕 문제 – ёс суртхууны асуудал
• 도덕의식 – ёс суртахууны ухамсар

세계관 – ертөнцийг үзэх үзэл

상식 – жирийн/наад захын мэдлэг, ерийн мэдлэг
☞ 보통 사람이면 누구나 가지고 있을 만한 지식이나 판단력 길에다 휴지를 버리면 안 된다는 것은 상식이지요.
상식이 부족하다 – мэдлэгийн хомсдол
상식을 모르다 – энгийн зүйл мэдэхгүй байх
이런 상식도 무르냐? Иймхэн юм мэдэхгүй юу?
보통 지식 – энгийн мэдлэг

심리 – сэтгэл зүй
☞ 마음의 움직임이나 정신의 상태
아이들을 제대로 교육하려면, 아이들의 심리를 잘 파악해야 한다- Хүүхдэд зөв боловсрол олгоё гэвэл тэдний сэтгэл зүйг сайн мэдэх хэрэгтэй.
교육 심리 сэтгэл зүйн боловсрол 아동 심리 – хүүхдийн сэтгэл зүй
• 심리학 – сэтгэл зүйн анги
• 심리를 알다 – сэтгэл зүйг ойлгох

버릇 – зуршил
☞ 익숙해져서 자주 반복하는 행동
나쁜 버릇 – муу зуршил
버릇을 고치다 – зуршилаа засах
한번 나쁜 버릇이 들면, 고치기 어려워요- Нэг муу зуршилтай болчихвол засахад хэцүү
말버릇 амны зуршил = 입버릇

습관 – зуршил
• 버릇이 없다 хүмүүжилгүй
어른을 봐도 인사를 하지 않고, 정말 버릇이 없구나! – Настай хүнтэй уулзчихаад мэндлэх ч үгүй, ёстой хүмүүжилгүй юм
습관
* 일찍 일어나는 습관 эрт босдог зуршил
* 좋은 습관을 가지다 сайн зуршил
* 나쁜 습관을 고치다 муу зуршилаа засах
* 습관이 되어 버리다 зуршил болж орхих

태도 - хандлага
☞ 마음이 나타난 행동과 자세.
성실한 태도 – итгэмжтэй хандлага 군인다운 태도 – цэрэг хүний төрх
태도를 보이다 – төрх байдлаа харуулах
자신감 있는 태도 – итгэлтэй байдал
• 태도를 고치다 – байр байдлаа засах
• 태도가 이상하다 – сонин байдалтай
* 놀란 태도로 말하다 – гайхсан байдалтай хэлэх
* 말하는 태도가 조심스럽다 ярьж байгаа нь болжоомжтой
몸가짐

판단 - дүгнэлт
☞ 어떤 상황에 대해서 자기 생각을 분명하게 정하는 것
• 상황 판단 – нөхцөл байдлыг ойлгох
그 사람을 믿을만한 사람으로 판 단했다.
사람의 행동을 보면 성격을 판단 할 수 있다.

평가 – үнэлэлт, үнэлгээ
평가하다 – үнэлэх
높이 평가하다 – өндөр үнэлэлт хийх
사람을 겉모양으로 평가하다 – хүнийг гадаад үзэмжээр нь үнэлэх
학생들의 능력을 확실히 평가하다 – оюутнуудын ур чадварыг тодорхой үнэлэх

능력 – ур чадвар
• 능력시험 – ур чадварын шалгалт
* 타고난 능력 – төрлөхийн ур чадвар
* 잠재 능력 – далд чадвар
 재능 – авъяас чадвар

경험 – туршлага
• 경험을 쌓다 – туршлага хуримтлуулах
• 경험이 부족하다 – туршлага дутах
경험이 있는 선생님 – туршлагатай багш
외국 생활 경험이 없어서 다른 나라에서 산다는 것이 걱정이다. Гадаадын амьдрч үзээгүй болохоор өөр улсад амьдрна гэхээс санаа зовж байна.
사랑하는 사람과 헤어진 경험이있습니까? Хайртай хүнээсээ салж байсан удаа бий юу?
• 경험하다 - туршлагатай
우리는 인생을 살아가면서 여러 가지 좋은 일과 나쁜 일을 경험합니다-
승마 여행을 직접 경험해 보고 싶다. Өөрийн биеэр морин аялал хийж үзмээр байна.
외국 여행을 경험해 보세요. Гадаадад аялаад үзээрэй.
경험해 보다 – биеэр үзэх, амсах
겪다, 체험하다 - туршлага

풍속 – ёс заншил, зан заншил
• 풍속이 다르다 - ёс заншил өөр
• 풍속을 따르다 – ёс заншил дагах
• 풍속을 배우다 – ёс заншлаас суралцах
* 몽골인의 생활과 풍속 – монгол хүний амьдрал, ёс заншил
다른 나라에 가서 낯선 풍속을 경험해 보는 일이 재미있다- Өөр оронд очиж урьд үзээгүй ёс заншлаас суралцах сонирхолтой.

불편 – таагүй, тухгүй
☞ 몸이나 마음이 편하지 않다 불편하다.
하숙생이 많아서 욕실 사용이 불편하다- Байрны оюутан олон болохоор банн хэрэглэхэд төвөгтэй.
이 옷은 운동하기에는 불편하다- Энэ хувцас дасгал хийхэд биед тавгүй.
 편하다 – тухтай , 편리하다

재주 – эв дүй, авъяас чадвар
☞ 무언가를 잘하는 능력 – юугч сайн хийх чадвар
• 재주가 많다 – их авъяастай
• 손재주 – гарын эв дүй
• 음악의 재주 – хөгжимийн авъяас
재주 있는 사람 – авьяастай хүн
솜씨, 재능

신경 – мэдэл, нерв
• 신경계 – мэдрэлийн тогтолцоо
• 신경세포 – мэдрэлийн эс
신경을 쓰다 – анхаарах(нервтэх)
감각 – мэдрэмж, мэдэрхүй

선물 - бэлэг
• 새해의 선물 – шинэ жилийн бэлэг
• 생일 선물 – төрсөн өдрийн бэлэг
• 선물을 보내다 – бэлэг явуулах

대화 - яриа
☞ 서로 말을 주고받는 것
• 대화를 나누다 ярилцах

회화 – харилцан яриа
•영어 회화 – англи хэлний харилцан яриа
•회화를 잘하다 – (харилцан) ярианд сайн

토론 - мэтгэлцээн
☞ 어떤 문제에 대해서 여러 사람 이 모여서 자신의 의건을 서로 이 야기하는 일
• 정책 토론 – бодлогын мэтгэлцээн
• 토론을 벌이다 – мэтгэлцээн явуулах
• 토론에 참가하다 – мэтгэлцээнд оролцох

의논 – хэлэлцэх, зөвлөх
• 의논 중이다 – хэлэлцэж байна
의논을 해서 결정합시다- хэлэлцэж байг шийдэх
어려운 일이 생길 때 누구와 의논 합니까?- Та нар хэцүү зүйл тохиолдоход хэнтэй зөвлөдөг вэ?
* 부모님한테 의논해 봅니다. Эцэгт эхтэйгээ зөвлөлдөх
* 사장님한테 의논해 보겠다. Захиралтайгаа зөвлөлдөх

농담 - тоглоом
☞ 장난으로 하는 말
농담 속에 진담이 있다 Тоглож хэлсэн үгэнд үнэн байдаг(Наргиа наян хувьтай).
• 농담으로 하는 말 Тоглож хэлсэн үг
• 농담이 지나치다 Тоглоом хэтрэх
* 농담하지 마! Тоглоом хийхээ боль
* 농담이 진담이 되다 тоглоом үнэн болох

거짓말 – худлаа яриа
• 거짓말쟁이 худалч
• 거짓말을 잘하다 их худлаа ярих
• 거짓말할 사람이 아니다 худлаа ярих хүн биш
* 새빨간 거짓말 улаан худал

용서 – уучлал, өршөөл
•용서를 빌다 өршөөл үзүүлэх
•용서를 받다 өршөөгдөх
* 용서할 수 없다 өршөөж үл чадахгүй

약혼 – сүй тавих
☞ 결혼을 하기로 정식으로 약속하는 것. 언니가 약혼을 미루기로 했다.
• 약혼을 하다 – сүй тавих
• 약혼을 밝히다 – сүйгээ зарлах
• 약혼반지 – сүйн бөгж
• 약혼선물- сүйн бэлэг

결혼 - хурим
☞ 남자와 여자가 정식으로 부부 가 되는 일 эрэгтэй ба эмэгтэй хүн гэрлэлтээр албан ёсоор батлуулах
• 결혼식- хуримын ордон 결혼식장 хурим
• 결혼반지- хуримын бөгж 결혼생활- гэр бүлийн амьдрал
* 결혼반지를 교환하다- хуримын бөгж солилцох
•결혼사진 – хуримын зураг
•결혼선물 – хуримын бэлэг
•결혼의상- хуримын өмсгөл
•결혼하다- гэрлэх
•결혼시키다- гэрлүүлэх

장례 - оршуулга
☞ 죽은 사람을 땅에 묻거나 화장을 하는 일
• 장례식- оршуулга
• 장례를 지내다- оршуулгын ёслол гүйцэтгэх

종교 – шашин
• 종교를 믿다 – шашинд итгэх
• 종교 단체 - шашны байгууллага
• 종교학 – шашин судлал
무슨 종교를 믿습니까? Ямар шашинд итгэдэг вэ?

신 – бурхан
신화 - домог
사람이 힘들 때 신을 찾는다- Хүн зовох үедээ бурханыг хайдаг

하나님
신앙 – шүтлэг, сүсэг бишрэл
신앙을 가지다- сүсэг бишрэлтэй байх
신앙의 자유- шашин шүтэх эрх
신앙생활을 하다 сүсэглэн амьдрах
불교 – буддын сургааль
• 탑 суврага
• 부처 будда
•스님 лам
•사원 хийд

천주교 – тэнгэр эзэн
성당 – католик сүм
가톨릭- католик
기독교 – христын(мөргөлийн) шашин
하나님- бурхан
십자가-загалмай
천사 찬송가- тэнгэр элч, магтан дуу
예배 기도- мөргөлийн залбирал
교회 예배당- мөргөлийн байр
천국 지옥- тэнгэр улс там

- 30 -
단어 적용
결혼식 – хуримын ёслол
취직 – ажилд орох
취직광고 ажлын зар
퇴직하다 ажлаас гарах
은퇴하다 – чөлөөнд гарах тэтгэвэрт гарах
출장 томилолт
월급 - цалин
월급쟁이 - маргаан
봉급 – цалин хөлс
보너스 - бонус
월급을 타다 – цалин буух
회의 – уулзалт
회의실 – уулзалтын өрөө
출근 시간 – ажил эхлэх
퇴근 시간 – ажил дуусах
휴가 - амралт
자판기 – автомат зарагч
행정부 – захиргааны хүн
기 획부- төлөвлөлтийн алба
교사 – багш
중학교 교사 – дунд сургуулийн багш
유치원 교사 – цэцэрлэгийн багш
강사 - багш
신학자 – шашны эрдэмтэн
역사학자 түүхийн эрдэмтэн
심리학자 сэтгэл судлалын эрдэмтэн

천문학자 одон орон судлаач
박사 доктор
대학원생 дээд суруулын бэлтгэл
연구원 судлаач
비서 нарийн бичиг
직업 ажил
유목민нүүдэлчин анги
가축업자 гэр бүлийн бизнес
양치기 шүдээ угаах
광부 уурхайчин
농부тариачин
수위 байрны жижүүр
경비원 харуул
안내원эхнэр
공무원 албаны ажилчин
판매원 худалдагч
배달원 түгээгч
직원ажилтан
우체국 직원 шуудангийн ажилчин
학교 직원сургуулийн ажилчин
병원 직원эмнэлэгийн ажилчин
청소부 гэрийн үйлчлэгч
우체부 шууданч
보모сувилагч
짐꾼 ачигч
엔지니어 инженер
시계/신발 수리공 цаг гутал засварчин
수의사 малын эмч
판사 шүүгч
여행 가이드 газарч
건축가 - барилгачин
건축 기사 барилгын инженер
건축 설계자 барилгын зүраг төсөлч
목수 мужаан
재봉사 оёдолчин
패션 디자이너 загвар зохион бүтээгч
패션모델загвар өмсөгч
아나운서нэвтрүүлэг хөтлөгч
신문 기자 сонингийн сурвалжлагч
잡지 기자 сэтгүүлийн сурвалжлагч
방송 기자 нэвтрүүлгийн сурвалжлагч
무용가 бүжигчин
발레리나 балетчин
연주가 хөгжимчин
피아니스트төгөлдөр хуурч
만화가 шог зураач
마술사 илбэчин
목사 пастор
스님лам
수녀гэлмаа
유도선수 жудогийн тамирчин
스모선수 сумо
통역사 ярианы орчуулагч
번역가 бичгийн орчуулагч
발명가 зохион бүтээгч
자원 봉사자 сайн дурын ажилчин
실업자 ажилгүй хүн
백수 цагаан сахал араатны хаан
사기꾼 луйварчин
도둑хулгайч

2010년 1월 25일 월요일

추상- хийсвэр ойлголт

추상- Хийсвэр Төсөөлөл

감동-сэтгэл хөдлөл, уярал догдлол
감정-сэтгэл, сэтгэл хөдлөл
걱정-санаа зовох
결심/결정-шийдвэр, тогтоол
경험-туршлага
고민-санаа зовох
고생-зовлон
관심-сонирхол, анхаарал
기분-сэтгэл санаа
기억-ой тогтоолт, санамж
느낌-мэдрэмж
마음-сэтгэл зүрх,
미움-үзэн ядалт
믿음-итгэл
불만-сэтгэл хангалуун бус байдал
불평-тайван бус, гомдол
불행-гай зовлон
사랑-хайр
상상-төсөөлөл
상식-энгийн ерийн мэдлэг
생각-бодол
성격-зан ааш
슬픔/괴로움-гуниг
심리-сэтгэлзүй
겁-айдас
신경(쓰다)-анхаарах, тоох
시기-хор шар, атаа жөтөө
아쉬움-харамсал
욕심-хүсэл тачаал
용서-уучлал
정신-оюун ухаан
지혜-(мэргэн) ухаан
정(들다)-хайр халамж
진실-үнэн
추억-дурсамж
짜증-уцаар, уур
행복-аз жаргал
화-уур
후회-шантрах
꿈-зүүд мөрөөдөл
희망-хүсэл, найдвар
소망-хүсэл, найдвар
목적-зорилго
노력-хичээх, чармайх
자유-эрх чөлөө
보람-урам утга
운-аз зол завшаан, заяа төөрөг
문화-соёл
고집(고집이 세다, 고집부리다)зөрүүд,
지도력-удирдах чадвар
창조력/창의력-бүтээлч байдал
판단력-дүгнэх чадвар, шийдвэрлэх чадвар
결단력-шийдвэр гаргах чадвар
집중력-анхаарлаа төвлөрүүлэх чадвар
이해력-ойлгох чадвар
조심성-болгоомжтой сэрэмжтэй
진실성-үнэнч байдал
참을성-тэвчээр
정확성-тодорхой байдал
인내심-тэвчээртэй байдал
자신감-өөртөө итгэл
책임감-хариуцлага

마음-Сэтгэл, зүрх сэтгэл
☞ 깨닫거나 생각하거나 느끼는 정신 활동을 하는 사람의 기관

예: 우리는 비록 가난하게 살지만 마음은 부자입니다.

몸이 튼튼해야 마음도 튼튼하죠.бие эрүүл бол ухаан саруул
마음이 착하다/넓다/강하다/약하다-сайхан сэтгэлтэй, уужим сэтгэлтэй, хатуу сэтгэлтэй, зөөлөн сэтгэлтэй

마음에 들다-сэтгэлд нийцэх
마음이 놓이다-сэтгэл тайвшрах
마음을 먹다-зүрх сэтгэл агуулах, бодох, хүсэх
마음이 아프다-сэтгэл өвдөх
마음이 움직이다-сэтгэл хөдлөх
* 공부할 마음이 없어?-хичээл хийх сэтгэл/бодол/ алга уу?
* 그 여자가 마음에 들어?-энэ эмэгтэй таалагдаж байна уу?
 마음씨, 심(心) 심정 인심

정신-оюун ухаан, оюун санаа
☞ 무엇을 느끼거나 생각하는 능력
정신력-оюуны чадавх
정신노동-оюуны хөдөлмөр
정신을 잃다-ухаан алдах
정신이 들다-ухаан орох
정신이 없다-завгүй, ухаан мэдрэлгүй
정신 차리다 (정신 차려!)-ухаантай бай, ухаанаа цэгцэл
정신과 의사-мэдрэлийн эмч
정신 상태-сэтгэцийн байдал
정신 질환-сэтгэцийн өвчин

영혼-сүнс
•성령- Ариун Сүнс
 넋

생각-бодол
생각이 나다-санаанд орох
생각이 들다-бодол төрөх
생각이 떠오르다-бодол орж ирэх
생각이 많다-их юм бодох
• 생각도 할 수 없는-төсөөлөхийн аргагүй
• 생각지 않은 일-бодоогүй/төсөөлөөчгүй/ зүйл
• 엉뚱한 생각-сонин, хачин бодол
• 어리석은 생각- тэнэг бодол
• 잘못된 생각-буруу бодол
저 좀 생각해 주세요!-намайг бодолцоо ч
내년 봄쯤에 결혼할 생각이다.дараа жилийн хавар хуримлах бодолтой байгаа.

목적-зорилго
☞ 이루려고 하는 것

인생의 목적-амьдралын зорилго
무슨 목적으로...... ямар зорилгоор...
• 목적을 세우다-зорилго тавих
• 목적을 이루다-зорилгоо биелүүлэх
• 목적지에 도달하다-зорилгодоо хүрэх

목표: 어떤 목적을 이루기 위해서 구체적인 대상으로 삼은 것.

목표를 달성하다-зорилтоо биелүүлэх
목표를 정하다-зорилтоо тодорхойлох

*** ‘목적’은 추상적이어서 눈으로 확인할 수 없는 것에 쓰고, ‘목표’는 구체적이어서 눈으로 확인할
수 있는 것에 쓴다.***

계획-төлөвлөгөө
☞ 앞으로 할 일을 미리 자세히 생각하여 정하는 것.
이번 행사를 계획대로 하자!-энэ арга хэмжээг төлөвлөгөөний дагуу хийцгээе.
방학을 어떻게 보낼 계획입니까?-амралтаа яаж өнгөрүүлөх төлөвлөгөө байна даа.
•계획을 세우다-төлөвлөгөө хийх
•계획을 실천하다-төлөвлөгөөгөө биелүүлэх
•계획을 짜다-төлөвлөгөө зоох
•아무런 계획도 없이-ямар ч төлөвлөгөөгүй

결심-шийдвэр
☞ 굳게 마음을 정함
커서 선생님이 되기로 결심하다
그는 담배를 끊기로 결심했다

•결심을 굳게 하다-шийдвэр гаргах
결정: 무슨 일을 어떻게 하기로 정하는 것
선생님들의 결정을 기다리겠습니다.-багш нарын шийдвэрийг хүлээе.
반장은 뭉흐바야르로 결정되었다.-ангийн даргаар Мөнхбаярыг болгохоор шийдлээ.
•결정에 따르다-шийдвэрийг дагах
•결정을 내리다-шийдвэр гаргах.
•결정이 나다-шийдвэр гарах

자신-өөртөө итгэх
자신이 있다-өөртөө итгэлтэй
자신이 없다-өөртөө итгэлгүй
자신만만하다-өөртөө итгэл дүүрэн
나는 이번 시험에는 자신이 있어요.-би энэ шалгалтанд итгэлтэй байгаа.

자랑- бахархал, сайрхал
솜씨 자랑-ур чадвараараа сайрхах
남편 자랑-нөхрөөрөө сайрхах
나라 자랑 улсаараа бахархах
제 자랑-миний бахархал
자랑거리-бахархах зүйл
자랑하다-бахархах
자랑스럽다-бахархам

이 할아버지는 대학 시험에 합격한 네가 무척 자랑스럽구나.-Өвөө нь дээд сургуулийн шалгалтанд тэнцсэн чамаар их бахархаж байна.
좋은 회사에 다닌다고 자랑하고 다니다. сайн компанид орсон гэж сайрхан явах

감각-мэдрэмж мэдрэхүй
섬세한 감각을 가지다-нарийн мэдрэмжтэй
후각-үнэлэх мэдрэмж 미각- амтлах мэдрэмж 촉각- хүрэлцэх мэдрэмж
시각- харах мэдрэхүй 청각-сонсох мэдрэхүй

감각 기관- мэдрэлийн эрхтэн
감각을 잃다- мэдрэмжээ алдах
느낌- мэдрэмж
선생님께서 따뜻한 느낌을 받는다.-багш дулаан мэдрэмж төрүүлдэг
좋은 느낌을 주는 사람-сайхан мэдрэмж төрүүлдэг хүн.

느낌이 들다- мэдрэмж(сэтгэгдэл төрөх)
느낌을 받다-мэдрэмжийг авах
느낌을 주다-сэтгэгдэл төрүүлэх
이상한 느낌-сонин мэдрэмж

기분- сэтгэл санаа, ааш зан, дур хүсэл, урам
기분이 좋다/나쁘다- сэтгэл санаа сайхан байна/муун, таагүй байна
• 울고 싶은 기분이다- уйлмаар санагдах
• 부자가 된 기분이다-баян болсон юм шиг санагдах
책 읽을 기분이 안 난다-ном уншмаар санагдахгүй байна

감동- сэтгэл хөдлөл
나는 이 책에서 큰 감동을 받았다- Би энэ номыг уншаад сэтгэл их хөдөлсөн
감동하여 눈물을 흘렸다- сэтгэл хөдлөөд(уяраад) нулимс унагасан
감동하다-сэтгэл хөдлөх
감동적인-сэтгэл хөдөлгөм
감동을 시키다-сэтгэлийг нь хөдөлгөх(уяраах) 

감명(감명 깊은 사람)- гүн сэтгэгдэл (гүн сэтгэгдэл үлдээсэн хүн)
걱정- санаа зоволт, сэтгэлийн зовиур
걱정하다- сэтгэл зовох
걱정이 있다/없다-санаа зоволттой, санаа зоволтгүй
걱정거리-сэтгэлийн зовиур
• 집안 걱정- гэр орны ажилд санаа зовох
• 돈 걱정- мөнгөнд санаа зовох
• 살림 걱정-амжиргаандаа санаа зовох
• 쓸데없는 걱정-дэмий юманд санаа зовох
걱정하지 마세요!-бүү санаа зов 
염려, 고민 
안심-сэтгэл амар
오해-буруу ойлголт, ташаа бодол
오해하다-ташаа бодох, буруугаар бодох
오해가 생기다-буруу ойлголт төрөх
오해를 받다-буруу ойлголттой болох
오해를 풀다-буруу бодлыг залруулах 
잘못 알다 
이해하다

욕심-шунал, хомхой сэтгэл

욕심을 부리다-шунах
욕심이 많다- шунал ихтэй
욕심 덩어리(ieyglsy melgb)
돈의 욕심-мөнгөний шунал 
욕망, 탐내다

만족-сэтгэл хангалуун
만족하다- сэтгэл хангалуун байх
만족스럽다-сэтгэл хангалуун
만족시키다-сэтгэлд хүрэх, сэтгэл хангалуун болгох
만족스러운 표정-сэтгэл хангалуун царай
결과에 만족하다-үр дүнд сэтгэл хангалуун байх 
불만족하다-сэтгэл дундуур байх 불만족스럽다- сэтгэл дундуур

사랑-хайр
첫사랑-анхны хайр
짝사랑-өнчин(нэг талын) хайр
사랑하다-хайрлах
사랑에 빠지다- дурлалд автах
사랑을 고백하다-хайраа илчлэх
 정, 애(愛)-дур эрмэлзэл

* 정이 들다-дасах / 정이 많은 사람-бусдад анхаарал халамж их тавьдаг хүн
애인- хайртай, хайртай хүн
애국- эх орноо хайрлах
애국가- төрийн дуулал
미움

기억-ой тогтоолт, санамж
☞ 마음이나 생각 속에 잊혀지지 않고 남아 있는 것
기억력-ой тогтоох чадвар
기억하다-санах, тогтоох
기억나다- санах, сэргээн санах
기억에 남다-ой тойнд үлдэх
* 잘 기억해 둬라! Санар яваарай(занасан утгаар)
 잊다, 잊어버리다

추억-дурсамж
☞ 과거에 지나간 그리운 일에 대한 기억
여행은 사람들에게 좋은 추억을 만들어 준다. -аялал бол хүмүүст сайхан дурсамжийг үлдээдэг.
학생 시절은 힘들었지만 좋은 추억으로 남아 있다-сурагчийн цаг үе хэцүү байсан ч сайхан дурсамж үлдсэн-
hfurnlmta ;ejvgbr-
ueynum ;ejvgbr-
dgug ygvys ;ejvgbr-

* 학생 시절의 추억을 잊을 수 없다.-сурагч үеийн дурсамжийг мартахын аргагүй.
꿈-зүүд мөрөөдөл
꿈 같다-зүүд шиг 꿈에서 깨다-зүүднээсээ сэрэх
꿈을 꾸다-зүүд зүүдлэх 꿈을 가지다мөрөөдөлтэй болох
꿈을 실현하다- мөрөөдлөө биелүүлэх

* 소년들이여, 꿈을 가져라-залуучуудаа мөрөөдөлтэй бай
* 역사는 꿈꾸는 자의 것이다-түүх гэдэг бол зүүдлэгч нэгнийх юм

감정-сэтгэл хөдлөл
경험-туршлага, амсаж туулах
불평-тавгүй
불행-гай зовлон, тавгүй, золгүй
상식-ерийн мэдлэг
상상-төсөөлөл
성격-зан чанар
심리-сэтгэл зүй
겁-айдас
신경-анхаарал
시기-хор шар, атаа жөтөө
지혜-мэргэн ухаан
짜증-уур, уцаар
평가-амар тайван
진실-үнэн
판단-дүгнэх
후회-харамсах

사람의 성격을 나타내는 형용사들-хүний зан араншинг илэрхийлэх тэмдэг үгүүд:
착하다-сайхан сэтгэлтэй 못되다-муу(болдоггүй)
선하다-сайн зөв 악하다- хорон муу
친절하다-үнэнч шударга 불친절하다- шударга бус
겸손하다-даруу 교만하다-бардам
부지런하다ажилсаг 게으르다-залхуу
용감하다-зоригтой, эрэлхэг 비겁하다- аймхай, хулчигар
점잖다-төлөв төвшин, намбалаг 까불다-онгирох, сагсуурах
긍정적이다-эерэг, нааштай өөдрөг үзэлтэй 부정적이다- үгүйсгэсэн,
낙관적이다-өөдрөг баясангуй 비관적이다-гутранги
부드럽다-зөөлөн, зөөлөн сэтгэлтэй 고집이 세다-зөрүүд

2010년 1월 17일 일요일

설 gedeg ug orson hanz

새 해 복 많이 받으세요.
хэмээн хүн бүр мэндэлж, та бүхэн ч гэсэн бүх бүрт мэнд хүргэж байгаа биз. Хэдийгээр монголын минь цагаан сараас бүтэн сараар зөрж байгаа ч сурч, амьдарч байгаа орныхоо цагаан сарыг өөрсдийн хэрээр тэмдэглэж идээнээс нь амсаж заншлаас нь суралцана хэмээн найдаж байна.

Бидний монголчууд Цагаан сар хэмээдэг. Солонгосчууд 설날 хэмээнэ. 설날 гэсэн үгийн утгын талаар олон янзын таамаг байдаг. Тэр дундаас 설다 буюу болоогүй, түүхий гэсэн үгийн үндэстэй холбон тайлбарласан нь илүү түгээмэл. Өөрөөр хэлбэл болоогүй, хараахан ирээгүй гэсэн утгаар.

Солонгос хэлнийх нь бяр тэнхээ ид сууж өдрөөр бус цагаар өсөн нэмэгдэж байгаа та бүхэнд соль гэдэг үе орсон хэдэн үгийг сануулан хэлбэл улам бүр өсөхөд чинь ямхын төдий ч нэмэр болох болов уу.

Дээр өгүүлсэн 설다 түүхий, болоогүй гэсэн утгатай үгнээс 낯설다/нүүр түүхий буюу танихгүй /낯익다 нүүр болсон буюу танил гэсэн үг үүснэ. Мөн 선고기/түүхий мах/, 선 과일/түүхий жимс/ гэж болно.

Үүнээс гадна
(雪) цас гэсэн утгатай ханзны үг бий. Энэ үгнээс
백설 цагаан цас (백설공주 цасан цагаан гүнж),
설탕 цасан чихэр буюу элсэн чихэр
제설기 цас арилгагч, 제설차 цас арилгагч машин /제 гэдэг нь арилгах гэсэн утгатай ханз, компьютер дээр 제거 гэж байдаг нь remove programm гэдэгийн remove/
설산 цастай уул

설(說) ярих гэсэн утгатай энэ ханзнаас маш олон үг үүснэ.
설명 тайлбар /ярьж хэлж тодорхойлох/
설화 домог яриа /ам хэлээр дамжсан яриа/
연설 илтгэл, яриа /олны өмнө ярих/
설교 номлол /номлон ярих/
설득 ятгах/сэнхрүүлэн ярих/
설문 асуулт, асуулга/ам хэлийг асуух/
가설 онол/зүй тогтол бүхий үг яриа/
소설 роман/багахан яриа/
욕설 хараал үг/муу муухай үг, яриа/
전설 домог/дамжиж ирсэн яриа/
해설 тайлбар/учрыг тайлбарласан яриа/ гэх мэтээр яаж ийж байгаад л хэл, яриа гэсэн утгатай холбогдоно. 설 буюу ярих гэсэн утгатай ханз орсон болохоор.
설(設) босгох, барих гэсэн утгатай энэхүү ханзнаас
설계 төлөвлөгөө
설계도 зураг төсөл
건설 барих, байгуулах
설비 тоног төхөөрөмж байрлуулах
설치 байрлуулах, суурилуулах

Ганцаас газар дүүрнэ гэх шиг. Солонгос хэл ганцхан үгнээс, ганцхан ханзнаас нүүр дүүрч байгаа биз. Энэ бол солонгос хэлний онцлог, бас бидний үг амархан тогтоож болох “муу арга”. Би бээр санаанд орсон хэдэн жишээгээ чадан яадан түүсэн хэрэг. Үүнээс цааш төстэй хичнээн ч үг байгаа билээ. Толь бичиг мэдэх буй заа.
Гагцхүү хүү та бүхэн үг тогтоох үр дүнтэй арга болгон хэрэглээсэй гэж чин сэтгэлээсээ хүсэх байна. Үүнээс цааш 화/яриа/ ,담/яриа/ гэсэн хоёр үгнээс хичнээ утга салаалах нь уу сонирхоод үзээрэй. Мөн ч олон үг гарна даа. Ихэвчлэн та бүхний мэддэг. Хэрвээ ханзаар нь хайяа гэвэл http://hanja.naver.com/ ийг хэрэглээрэй. Бас толь бичигүүдээ ашиглаарай.
Амралтын өдрүүдээ үр дүнтэй, зугаатай өнгөрүүлэхэд чинь тус болох байх
. Миний монголын билиг их, бүтээл их залуустаа амжилт хүсье

새 해 복 많이 받으세요!!!!!

Ug togtooh zui togtol

가르치는 일에 대한 나의 원칙: 재미있게/간단하게/정확하게

원-
1. 原 ug, undes
원칙(原則)
원리(原理)
원산지(原産地)
원색(原色)
원명(原名)
원본(原本)
원서(原書)
원시(인) (原始)
원인(原因)
원자(력) (元子)
원자재(原資材)
원형(原形)
원동력(原動力)

2. 원-won

3. 원(圓)-둥글다
원탁(圓卓)- 탁자(卓子), 식탁(食卓)
원뿔
원불교
원통 cylinder
원기둥
4. 원((所)-원하다
소원(所願)
기원(祈願)
축원(祝願)
자원(自願)

칙-rule
규칙(規則)
법칙(法則)
정칙(正則)


축복(祝) 복(福), 행복
축제(祝祭)
축하(祝賀)
축가
축배(祝杯)
축사(祝辭)

정확-확(正確)
확실(確實)하다
확신(確信)
확인(確認)하다
확보(確保)
확정(確定)
확고(하다)

but
확(擴)
확대(擴大)
확충(擴充)
확장(擴張)
확률(確率)
확립(確立)
확산(擴散)
확약(確約)
확약(確約)-약속(約束)
확언(確言)
정(定 —)하다

2010년 1월 14일 목요일

나의 꿈은 주고 싶은 것

한 명의 목사님의 설교 중에 “주는 사람은 복이 있다. 주는 사람은 능력이 있다”라는 말이 감동적이었습니다. 이 말은 내가 평소에 생각하고 다녔던 제 생각과 일치해서 더 좋았습니다. 저는 가지고 있는 것이 거의 없으면서도 “줘야 받는다”, “주면 줘진다”, “주는 사람이 행복하다” 등의 자신만의 철학이 갖고 있기도 한다.
아담 젝손은 부의 10가지 조건 중에 ‘주는 것’의 힘을 포함시켰다. 부모님이 아이를 가지고 행복해하는 것은 바로 아이에게 모든 것을 주기 때문입니다. 받기만 하는 아이보다 주기만 하는 어머니가 더 행복하지 않습니까?
첫아이를 가진 어머니가 왜 그렇게 행복한 생각으로 가득 찰까요? 그렇게 아프고 고생할 것을 알면서도 왜 그토록 기뻐할까요? 배 속에 아이를 가져도 행복하고, 아이를 낳고 울기만 하는, 얼굴도 알아볼 것 없는 그 조그만 존재를 보고, 안고 젖을 먹이면서 왜 그렇게 행복해할까요? 아마도 제 인생의 모든 것을 바칠 것을 알기 때문인지도 몰라요.
아이가 자라면 자랄수록 끝없는 문제를 일으켜 고생만 시켜도 그 아이를 보고 행복해 합니다. 아이가 먼 곳을 떠나고 소식이 잘 없어도 탓하지 않고 아이 생각만 해고 행복해 합니다. 자신이 부족하고 잘 안 되어도 아이한테 주려고, 좋은 것을 보내려고만 합니다. 아이가 걱정할까 봐 “우리는 괜찮아, 너나 잘 챙겨 봐라”는 말만 하십니다. 유학 가 있는 아이가 걱정할까 봐 가슴 아파하는 일은 숨겨놓고 기분 좋은 이야기 들려주려고 애씁니다. 부모님의 이런 모습만 생각해도 베품을 행복이 따른다는 것을 알 수가 있습니다.
이와 비슷한 베품과 나눔의 아름다움을 외국인들을 통해서 경험하게 된 것은 제 인생의 큰 복이요, 소중한 경험입니다. 고등학교 때 터키 사람들로부터 그러한 베품의 정신을 보았고 대학교 때 한국 사람으로부터 그 사랑과 나눔을 경험했습니다.
친구인 세 명의 학생들에게 살 곳을 마련해 주시고 가르침과 격려의 말씀으로 그들은 열심히 공부해서 나름대로 성공한 사회인이 되는데 큰 도움을 주시고 그 후에도 계속 주시면서 네들이 열심히 하는 모습만 보고 난 만족해한다는 말씀을 하신 분, 졸업 논문 쓰려고 어려워하고 있을 때 필요한 서적을 몽골까지 다 보내주시고 앞으로 훌륭한 사람이 되고 다른 사람들을 도와주라고 하셨던 강 목사님. 이런 분들은 저에게 주는 일의 아름다움과 의미를 깨닫게 해 주시고 나도 주고 싶다는 희망의 시앗을 심어 주셨습니다. 지금 나에게 많은 꿈이 있지만. 가장 가치 있는 꿈은 남에게 주고 싶은 꿈입니다. 그렇습니다. 저에겐 꿈이 있습니다. 남에게 주고 싶은 꿈이 있습니다. 내가 사랑할 여자에게 나의 모든 것을 주고 싶은 마음과 나의 사랑하는 가족, 나의 귀중한 친구들, 나의 사랑스럽고 자랑스러운 학생들, 내가 공부하고 가르쳤던 학교, 내가 자라난 동네, 내가 지금 자랑스러워하고 있는 나의 조국인 몽골에 나의 모든 것을 주고 싶습니다.
저에겐 꿈이 있습니다. 주고 싶은 꿈 말입니다.
(오손도손, 서울대학교언어교육원 6급 가반, 2009년)

Солонгос хэлний үг тогтоох арга-1

새 해 복 많이 받으세요.
хэмээн хүн бүр мэндэлж, та бүхэн ч гэсэн бүх бүрт мэнд хүргэж байгаа биз. Хэдийгээр монголын минь цагаан сараас бүтэн сараар зөрж байгаа ч сурч, амьдарч байгаа орныхоо цагаан сарыг өөрсдийн хэрээр тэмдэглэж идээнээс нь амсаж заншлаас нь суралцана хэмээн найдаж байна.

Бидний монголчууд Цагаан сар хэмээдэг. Солонгосчууд 설날 хэмээнэ. 설날 гэсэн үгийн утгын талаар олон янзын таамаг байдаг. Тэр дундаас 설다 буюу болоогүй, түүхий гэсэн үгийн үндэстэй холбон тайлбарласан нь илүү түгээмэл. Өөрөөр хэлбэл болоогүй, хараахан ирээгүй гэсэн утгаар.

Солонгос хэлнийх нь бяр тэнхээ ид сууж өдрөөр бус цагаар өсөн нэмэгдэж байгаа та бүхэнд соль гэдэг үе орсон хэдэн үгийг сануулан хэлбэл улам бүр өсөхөд чинь ямхын төдий ч нэмэр болох болов уу.

Дээр өгүүлсэн 설다 түүхий, болоогүй гэсэн утгатай үгнээс 낯설다/нүүр түүхий буюу танихгүй /낯익다 нүүр болсон буюу танил гэсэн үг үүснэ. Мөн 선고기/түүхий мах/, 선 과일/түүхий жимс/ гэж болно.

Үүнээс гадна
설(雪) цас гэсэн утгатай ханзны үг бий. Энэ үгнээс
백설 цагаан цас (백설공주 цасан цагаан гүнж),
설탕 цасан чихэр буюу элсэн чихэр
제설기 цас арилгагч, 제설차 цас арилгагч машин /제 гэдэг нь арилгах гэсэн утгатай ханз, компьютер дээр 제거 гэж байдаг нь remove programm гэдэгийн remove/
설산 цастай уул

설(說) ярих гэсэн утгатай энэ ханзнаас маш олон үг үүснэ.
설명 тайлбар /ярьж хэлж тодорхойлох/
설화 домог яриа /ам хэлээр дамжсан яриа/
연설 илтгэл, яриа /олны өмнө ярих/
설교 номлол /номлон ярих/
설득 ятгах/сэнхрүүлэн ярих/
설문 асуулт, асуулга/ам хэлийг асуух/
가설 онол/зүй тогтол бүхий үг яриа/
소설 роман/багахан яриа/
욕설 хараал үг/муу муухай үг, яриа/
전설 домог/дамжиж ирсэн яриа/
해설 тайлбар/учрыг тайлбарласан яриа/ гэх мэтээр яаж ийж байгаад л хэл, яриа гэсэн утгатай холбогдоно. 설 буюу ярих гэсэн утгатай ханз орсон болохоор.

설(設) босгох, барих гэсэн утгатай энэхүү ханзнаас
설계 төлөвлөгөө
설계도 зураг төсөл
건설 барих, байгуулах
설비 тоног төхөөрөмж байрлуулах
설치 байрлуулах, суурилуулах

Ганцаас газар дүүрнэ гэх шиг. Солонгос хэл ганцхан үгнээс, ганцхан ханзнаас нүүр дүүрч байгаа биз. Энэ бол солонгос хэлний онцлог, бас бидний үг амархан тогтоож болох “муу арга”. Би бээр санаанд орсон хэдэн жишээгээ чадан яадан түүсэн хэрэг. Үүнээс цааш төстэй хичнээн ч үг байгаа билээ. Толь бичиг мэдэх буй заа.
Гагцхүү хүү та бүхэн үг тогтоох үр дүнтэй арга болгон хэрэглээсэй гэж чин сэтгэлээсээ хүсэх байна. Үүнээс цааш 화/яриа/ ,담/яриа/ гэсэн хоёр үгнээс хичнээ утга салаалах нь уу сонирхоод үзээрэй. Мөн ч олон үг гарна даа. Ихэвчлэн та бүхний мэддэг. Хэрвээ ханзаар нь хайяа гэвэл http://hanja.naver.com/ ийг хэрэглээрэй. Бас толь бичигүүдээ ашиглаарай.
Амралтын өдрүүдээ үр дүнтэй, зугаатай өнгөрүүлэхэд чинь тус болох байх
. Миний монголын билиг их, бүтээл их залуустаа амжилт хүсье

새 해 복 많이 받으세요!!!!!

2010년 1월 13일 수요일

СОЛОНГОС ХЭНИЙ ӨГҮҮЛБЭРИЙН БҮТЭЦ

Солонгос хэлний үгийн бүтэц монгол хэлтэй ижил болохоор ойлгох тал дээр онцын хүндрэл гарахгүй ч эх хэлний тодорхой мэдлэгтэй байхыг шаарддаг. Үйл үг, жинхэнэ нэр, тэмдэг нэрээс гадна өгүүлэгдхүүн, өгүүлэхүүн, тусагдхуун гэсэн ойлголтыг мэддэг, тусах үйл үг, эс тусах үйл үгээ ялгаж мэдэг бол тайлбарлахад амархан ойлгоно. Энэ хэмжээний дүрмийн мэдлэгтэй бол цааш нь үзье.

Өгүүлбэр гэдэг бол ердөө л ӨГҮҮЛЭГДХҮҮН ӨГҮҮЛЭХҮҮН гэсэн ерөнхий “рам”тай байна.

Өгүүлбэр гэдэг ихэвчлэн хоёр буюу түүнээс дээш үгийн холбоо. Тэр үгс хооронд хэрхэн холбогдож байна вэ гэдэг нь хэл зүй буюу дүрэм гэж нэрлээд байгаа билээ. Солонгос хэлний үйл үг нь ㅂ니다/습니다-р төгсдөг. Үйлийн эзэн буюу өгүүлэгдхүүн нь заавал 이/가 гэсэн нөхцөл авдаг. Солонгос хэлний тэмдэг нэр нь НЭР биш ҮЙЛийн шинжтэй байдаг болохоор үйл үгийн хувиралаар хувирдаг.

Солонгос хэлний өгүүлбэрийн бүтэц дараах байдалтай байна.

Нэр өгүүлэхүүнт өгүүлбэр

жинхэнэ нэр이/가 жинхэнэ нэр입니다
제가 학생입니다.

이것이 연필입니다.

아버지가 의사입니다.


Нэр өгүүлэхүүний 입니다 төгсгөл нь ямар үгийн араас шууд залгадаг. Эгшигийн араас 가, гийгүүлэгчийн араас이 залгаж байгааг анзаарсан байх.

Тэмдэг өгүүлэхүүнт өгүүлбэр

жинхэнэ нэр이/가 тэмдэг үйл үгㅂ니다/습니다
친구가 좋습니다.

술이 나쁩니다.

학생이 많습니다.


Үйл өгүүлэхүүнт өгүүлбэр

Жинхэнэ нэр이/가 үйл үгㅂ니다/습니다


친구가 옵니다.

아버지가 갔습니다.

선생님이 들어옵니다.

Хөдөлгөөн заасан үйл үг чиглэхийн тийн ялгалын нөхцөл авч болдог. –руу/рүү явах гэх мэт. Солонгос хэлний хувьд чиглэхийн тийн ялгал нь –에 가다 болно. Дээрх өгүүлбэрийн хувьд ч мөн адил хэн, хаашаа, явж байна гэсэн асуултанд хариулагдахаар хөдөлгөөний чиглэлийг нь тодруулж өгч болно. Жишээ нь: 친구가 집에 옵니다. Өгүүлбэрийн үндсэн гишүүн нь эдгээр болохоос биш гишүүн болгон өмнө хичнээн ч тодотгол оруулж болно.

우리 친구가 할아버지 집에 많이 옵니다.

우리 아들의 친구가 여기 있는 할아버지 집에 요즈음 많이 옵니다.


Гэх мэтээр өгүүлбэрийн гишүүд бүр дээр тодотгол оруулж хичнээн л бол хичнээн дэлгэрүүлж болно. Тэр ч бүү хэл бүхэл бүтэн өгүүлбэр тодотгол болон орж болно. Ямар ч урт өгүүлбэр байлаа гэсэн гол өгүүлбэрийг нь, гол өгүүлэгдхүүн, өгүүлэхүүнийг олж чадаж байвал өгүүлбэрээ зөв ойлгоход тустай.


жинхэнэ нэр이/가 жинхэнэ нэр을/를 үйл үгㅂ니다/습니다
제가 김치를 먹습니다.

친구가 책을 읽습니다.


Дээрх өгүүлбэр тусах үйл үгтэй өгүүлбэрийн жишээ болно. Тусах үйл үгтэй өгүүлбэр үндсэн гурван бүрэлдхүүн байдаг. Хэн, юуг, яасан гэсэн гурван ойлголт заавал байдаг. Тусах үйл үг гэдэг нь тухайн үйлд өртөх ямар нэгэн зүйл байж л тухайн үйл боломжтой байна гэсэн үг.

Жишээ нь: Идэх юм байж идэх үйл боломжтой байна. Идэх юм байхгүй бол идэх гэсэн үйл өөрөө боломжгүй. Ингэж тусагдхуун шаарддаг үйл үгийг тусах үйл үг гэх ба монгол хэлний заахын тийн ялгалтай дүйх –을/를 нөхцөл урдаа авдаг.


Хүүрнэх өгүүлбэр - ㅂ니다/습니다, - 아요/어요, - 는다/ㄴ다

Асуух өгүүлбэр -ㅂ니까/습니까? -아요/어요? -아/어?

Захирах хүсэх - 세요, - 십시오, - 아요/어요!


За одоо солонгос хэлний өгүүлбэрийн бүтцийг, үг яаж холбох аргыг мэрчихсэн болохоор өнөөдөр хүртэл тогтоосон үгээ холбоод өгүүлбэр болгоод яриад байна даа.

Сонссон болгоноо давтаж, сурсан болгоноо хэрэгжүүлж байж хэлтэй болдгийг нэгэнтээ сануулсан билээ.

Солонгос хэл сурах гэж байгаа бол

10 сарын 9 өдрийг Хангыл үсгийн өдөр болгон тэмдэглэдэг. Энэ өдөр эдүгээ хүртэл олон зуун жилийн турш хэрэглэгдэг солонгосын ард түмний бахархал, хөгжил дэвшлийн бэлэг тэмдэг болсон Хангыл үсгийг бүтээсэн гэж үздэг. Сурах хэрэглэхэд хялбар энэ үсгийг Жусоны их хаан Сэжун 1446 онд зохиожээ.

Солонгос үсгийн тухай тодорхой мэдээллийг доорхи сайтаас авч болно.

http://www.korean.go.kr/eng_hangeul/origin/001.html

Язгууртан, түшмэд мэтийн тухайн үеийн нийгмийн дээд зиндааныханы хэрэглээгээр хязгаарлагддаг байсан ханз тэмдэглэгээт үсгийг халж ард түмэнд хүртээмжтэй нийтийн бичиг үсэг зохиохыг зорьсон Сэжун их хааны холч ухаанаар бүтээгдсэн энэ үсэг зохиогдсоноосоо хойш эдүгээ хүртэл бараг өөрчлөгдөлгүй хэрэглэгдэж ирсэн бөгөөд, улам бүр үнэ цэнэ нь өсөн нэмэгдсээр байгаа билээ.



СОЛОНГОС ХЭЛ СУРАХ ТУХАЙД

ХЭЛ гэсэн үгийн утгыг ухаж бодоход л хэл сурах арга нь аяндаа тодроод ирнэ. Монгол хэлний ХЭЛ гэсэн үг үндсэн гурван утга илэрхийлнэ.

1. Хэл- эрхтэн

2. хэл- хэлэх, ярих

3. хэл- хэл/монгол хэл, солонгос хэл/

Эдгээр ойлголтууд ихэнх нь гадаад хэлэнд өөр өөр үгээр илэрхийлэгддэг. Англи хэлэнд tongue, speak, tell, language, солонгос хэлээр бол 혀, 말하다, 언어 гэсэн тэс өөр үндэстэй үг байдаг. Гэтэл монгол хэлэнд энэ гурван ойлголт нэг үндэстэй байдаг нь сонин.
Та өгүүлэх эрхтэн болох хэлтэй байж, түүнийгээ хэвшүүлж, хэлж ярьж байж хэлтэй болно гэсэн зүй тогтол ХЭЛ гэсэн үгэнд агууллагддаг.

Хэл сурахад хэл/эрхтэн/ зайлшгүй хэрэгтэй нь ойлгомжтой. Тиймээс хамгийн түрүүн хэл/эрхтэн/ээ анхаарах ёстой. Хэлээ хэвшүүлнэ гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл солонгос хэлээр ярихад хэлээ хэвшүүлнэ гэсэн үг. Монголоор яръж дассан хэлний хөдөлгөөн, солонгосоор ярихад дасах хэлний хөдөлгөөний дадал хоёр өөр.

Тэгэхээр хамгийн түрүүн хэлээ хэвшүүлэх дасгал хийх хэрэгтэй. Солонгос хэлэнд зориулж хэлээ хэвшүүлэх дасгал маш энгийн. Ердөө л 14 гийгүүлэгчийг эгшгээр амилуулсан хүснэгт. 가갸, 거여, 고교, 구규.......(хүснэгтийг өөрөө хийж болно)

Маш олон удаа давтаж унших хэрэгтэй. Хэл сурах нь толгойноос илүү хэлтэй холбоотой, хэл өөрөө эрхтэн болохоор дастал нь, хэвштэл нь давтах хэрэгтэй. Миний хувьд анх солонгос хэл зааж байгаа хүмүүстээ 100 удаа уншиж ирэх даалгавар өгдөг. Тэр даалгаврыг хэр биелүүлснээс тэдний дуудлага ихээхэн шалтгаалдаг.

Үүний үр дүнд огт солонгос хэл мэдэхгүй хүмүүс анхнаасаа зөв цэвэр дуудлагатай болж хэвшдэг. Та солонгос хэл суръя гэж бодож байгаа бол 가갸, 거겨, 고교, 구규, 그기 гэсэн үеийн хүснэгтийг маш олон далтан уншаарай. Бүр хэмнэлд оруулаад, удаашруулаад, түргэсгээд янз бүрээр уншихыг зөвлөе. Энэ дасгал маш энгийн мөртлөө хичнээн тустай дасгал болохыг онцлон хэлмээр байна.

Хэл сурахтай холбоотой нэгэн зарчмийг бид амьдрал дээрээс өөрсдөө харж болно. Хэлд орж буй хүүхдээс суралцах хэрэгтэй л дээ. Хүн анх төрөхдөө авиа гаргах чадваргүй төрдөг. Аа Аа Аа гээд ч байгаа юм шиг, арай өөр ч юм шиг, хүүхдийн уйлах авиа тодорхой бус сонсогдоно. Яагаад хүүхэд Аа Аа гэж уйлаад байгаа юм шиг сонсогдоно вэ гэхээр А авиа хамгийн хялбар авиа болохоор тэр. Бараг л ам ангайхад өөрөө аяндаа гарна.

А авиаг эс тооцвол хүн ямар авиа гаргах чадваргүй, өгүүлэх эрхтэн нь хөгжөөгүй төрдөг. Гэвч хэр хугацаанд, хэрхэн ярьж сурна вэ. Хэдэн сар, хэдэн жил юу ч дуугарахгүй зөвхөн сонсоно. Тоо тоймгүй олон удаа давтан сонсоно. Аав, ээж гэдэг үгийг хэдэн удаа давтан сонсож байж сая нэг юм хэлдэг бол доо. Хэдэн удаа сонож байж “аав” гэсэн үгийг хэлж байгааг тооцдогсон бол мөн их тоо гарна даа. Шуудхан аав, ээж гээд хэлчихгүй ээ бас. Аабаа, ээдээ.... гэж хазгай муруй хэлсээр хэлсээр байж эцэст нь нэг юм хэлдэг дээ.

Анх хэл сурах зүй тогтол бол ердөө л энэ. Тоомгүй олон удаа давтан давтан сонсоно, сонсоод зогсохгүй тоогүй олон удаа давтаж хэлнэ. Хэлд орж байгаа хүүхдийг бид мэднэ дээ. Хэлсэн үг болгоныг ямар уйгагүй давтаж хэлдэг билээ. Огт залхуурахгүй шүү. Хэрвээ тэр үедээ хүн залхуурдагсан бол хүн хэлтэй болж чадахгүй байсан биз.

Үүнээс бидний авах ёстой сургамж бол

Сонс, сонс, маш олон давтан сонс.

Сонссоноо давтан давтан хэл. Хэрэгжүүл, ярь

Хэл сурч байгаа хүн бага зэрэг “галзуу хүн” шиг байх хэрэгтэй гэж бодогддог. Хамаагүй, ганцаараа ч ярьдаг, хэнтэй ч хамаагүй, юуг ч хамаагүй, чадахгүй байсан ч хамаагүй солонгосоор ярьдаг байх хэрэгтэй. Энэ нь ХЭЛ гэсэн үгийн хоёр дахь утга болох “Хэл хэл бас дахин хэл” гэсэн зарчим болно. Зарим хүмүүс завсар зайгүй юм шалгаагаад залхааж гүйцдэг. Тухайн үедээ хэн хэндээ төвөгэй юм шиг байвч эцсийн дүндээ тийм хүмүүс л хэлтэй болж үлдэнэ дээ.

Гурав дахь ХЭЛ нь маш энгийн. Та хэлээ хэвшүүлчих/가갸-гаа уншаад/, тэгээд сонс, сонсоод бай. Дахин дахин сонс, сонссоноо заавал хэл/хэлд орж буй хүүхдийг сана/. Ингээд байвал та аяндаа хэлтэй болчихно. Мэдээж дүрэмтэй холбоотой тайлбар хэрэгтэй л дээ. Хэлний дамжаанд сууж байгаа хүмүүсийн хувьд дүрмийн талаар санаа зовох хэрэггүй болов уу.

Суурь мэдлэгийг заавал сайн эзэмших шаардлагатай байдаг. Энэ үе солонгос хэлний хувьд хамгийн хялбар үе. Эхний долоо хоногт суурь чадварыг бүрэн эзэмшчихнэ. Суурь мэдлэг олж авах үед хамгийн гол анхаарах зүйл бол зөв дуудаж, зөв уншиж сурах явдал. Хэлээ хэвшүүлэх дасгал ч энд багтана.

Дараагийн шатны чухал асуудал бол дүрэм. Дүрмийг өөр хэлтэй, ялангуя эх хэлтэйгээ харьцуулан тайлбарлахад үр дүн сайтай байхаас гадна дүрмийг ерөнхийлж, базаж заахад монгол хүнд их дөхөм байх шиг санагддаг. Солонгос хэлний сурах бичиг дэндүү задалж, нурших хандлагатай байдаг.

Дүрэм хэл зүйн ай бөгөөд салангид үгсийг холбож өгүүлбэр болгон тодорхой утга илэрхийлдгийн хувьд хэлний чухал хэрэгсэлийн нэг мөн. Тийм болохоор үгсийн нэгэн адил эн тэргүүнд тавигддаг.

Үг гэдэг бол хэл сурч байгаа хүн “нэг насаараа” зууралдах амаргүй даваа. Оюутнуудын хамгийн их асуудаг, бас хамгийн их тохиолддог бэрхшээл бол үг тогтоох явдал. Үгийн нэг онцлог бол ганцаараа нэг их хэрэглэгддэггүй, дангаараа тогтоогддоггүйд оршино. Үгийг аль болох холбож, болж өгвөл өгүүлбэрээр, бүр цаашлаад хэрэглэгдэх орчин нөхцөл, өнгө аястай нь тогтоовол тун зүгээр. Үгийн энэ онцлогийг л сайн бодолцох хэрэгтэй. Монголоор ч гэсэн хүн нөхөр “ШАР” гэж хэлэхэд хэн ч ойлгохгүй хэлсэн ганц үг хэдхэн хоромд мартагдана.

Ер нь хүн өөртөө тохирсон үг тогтоох арга олох нь л зүйтэй. Байж болох зарим нэгэн аргаас санал болгож болох юм.

Сайн суурь мэдлэгтэй болсоны дараа дүрмийн тодорхой хэмжээний ойлголт, үгийн сангийн зохих баялагатай болсноор суралцагч тэр хэлээрээ сонсож ойлгох буюу уншиж ойлгох боломжтой болно. Энэ шатнаас эхлэн хэл гэдэг зүйл өөрөө хүний бие даасан үйл ажиллагааг илүү шаарддаг. Өөрөө бие даан унших, сонсох зайлшгүй шаардлагатай болдог гэсэн үг. Дээрх хүснэгтийн дөрвөлжин доторх нь багш буюу заан зөвлөгчийн үйлдэл, үлдсэн хоосон зай нь суралцагчийн үйлдэл гэж үзэж болно. Ярих, бичих түвшинд болоод ирэхээр бараг зуун хувь суралцагчийн үйлдэл болох бөгөөд багш буюу зөвлөгч засаж залсруулах үйлдлийг л гүйцэтгэгч болно. Тэгэхээр танай хэлний чадвар дээшлэх тусам таны өөрийн чинь үйлдэл, хичээл зүтгэл улам нэмэгдэх болно.

Дүгнэвэл хэлний суурь мэдлэгийг сайн эзэмшээд, зохих хэмжээний үгийн сантай, дүрмийн тодорхой ойлголт болоод унших, сонсох тал дээр жаахан туслалцаа авчихад солонгос хэлийг өөрийн хичээл зүтгэлээр сайн сурч болно.

Аавдаа

Аав минь та юу бодож сууна

Аль эсвэл суухын завгүй мордож

Алсалж бэлчсэн сүргээ

Аялуулан наашлуулж байна уу

Тэнгэрийн хаяанаа улаан туяа тодорч

“Тэрхэн” холын нутаг минь намрын сэрүүнээ амьсгалаад

Түмэн үйлийн хорвоод ганц хүүдээ найдаж

Түйтгэр ихтэй орчлонд зүдэж яваа аав минь

Намайг уучил гэсэн

Нялхын зан олон үг хэрэггүй

Янз ихтэй хорвоод хүний нүүр харахтайгаа явбал

Ямар ч эцэг хүн хүүгээ буруутгаж чаддаггүй юм

Зөөлөн нь хатуугаа дийлдэг хорвоод

Зөндөөн олон учраа аав таныгаа хайрламуй

Хүүгээ бодохдоо та харанхуй шөнөөр өндийн сууж

Хүүгээ хайрлахдаа та хатуу бүхнийг нугалж яваа



Нуган үрийн халуун сэтгэлээр хүү нь

Нутаг усаа хайрлаж л явдаг шүү

Нутгийн ах нар ангийн яриаг

Нууцхан сэтгэлдээ үгүйлж л явдаг шүү

Тиймээс хүүд нь бусдаас илүү

Тэнгэрлэг нэгэн хүсэл байдаг юм

Аар саарын явдал, зуурдын цэнгэлээс ялгаж

Алсын нэгэн бодлыг нутгийн зүг шиг барьдаг юм

Энэ л ёсоор хүү нь жигүүрээ дэлгэхээр шуудлаа

Өндөр тэнгэрт хүрч алсын сайхныг харъя гэсийм

Эндээн би одоогоор үүрээн засаж байна

Өрөөлийн дундаас үүгээрээ өндөрт байя гэсийм

Өөрөө зассан үүрэндээ үрийн чинь жигүүр урганаа

Агаар тэнгэрт өөрийнхөө зайг олчихоод

Аав, ээж хоёртоо нэг л өдөр очно оо

Зүрх цагаан хараацай нисээрэй

Зүүдний бус сэтгэлийн гүнээс

Зүрх цагаан хараацай нисээрэй

Сартай хээрээрээ алхуулж яваа

Сайхан аавын минь дөрөөг шүргээрэй

Цовоо хараацай дөрөө шүргэхэд

Цочоод аав минь юу гэж хэлэхийг сонсоорой



Зүүдний бус сэтгэлийн гүнээс

Зүрх цагаан хараацай нисээрэй

Намайг амилуулсан өндгөн цагаан гэрийн

Нар уудалсан тооноор сүүдрээ дусааж нисээрэй

Нас тогтсон ээж минь хүүгээ санаж уулга алдах бий

Надад л хувьтай тэр үгийг газар унагалгүй зууж ирээрэй



Зүүдний бус сэтгэлийн гүнээс

Зүрх цагаан хараацай нисээрэй

Наран унаж салхин тогтсон

Намуухан шар тал дээр буугаарай

Мөрөөдлийн бус талын шувуухай яаж жиргэдгийг

Мөнөөхөн хараацай шүлгийн хэлээр шивнэж хэлээрэй



Зүүдний бус сэтгэлийн гүнээс

Зүрх цагаан хараацай нисээрэй

Бүрэнхийн харз шиг тэлмэн харцтай

Бүжин охины шанхаар наадан шунгаарай

Ядмаг бүхнээс цойлж гарсан зүрхний хараацай

Янагийн дуу дундаас миний л үгийг түүнд хүргээрэй



Зүүдний бус сэтгэлийн гүнээс

Зүрх цагаан хараацай нисээрэй

Нэргүй шүлгүүд

Ирэхийн тулд явчихлаа гэж....



Зэвэргэн салхиар жиндүүлэн үлээж

Нимгэн навчис хуйлруулан хөөгөөд

Дээвэр тоонондоо л хоргодох адил

Дэлгэр цаг яваад өгөхөөр

Алтайн уулс бүтэн тойрч

Нарын илч хурайлан тойлон

Ахиад хаврыг туун наашилхаар

Алсхан газар аялчихлаа гэж би хүлээдэг ээ



Яг л тэр долоон сарын нар мандах шиг

Ялгуун харцаар халууцуулан илбэж

Жин үдээр дуслах үүлний зөөлөн намиа шиг

Цээжний агаар тунгалагшуулан шивнээд

Бодлын ганган дэнжийг хээлж

Бор хөрсийг нь цэнхэр болгосон бүсгүй



Өөрт огт хамаагүй юм шиг

Өөр хүнд санаатай юм шиг

Газрын хөрсийг гижигдэн гишгэлсээр

Ганган дүрээ надаас булаасаар одоход чинь

Эр навчинд унасан эрвээхэй

Эргээд нисэхдээ гандсан байдгийг

Эх зөн, хүн чанараа үргээсэн эр

Энэ орчлонд олон байдгийг

Амсаж үзэх гэж

Ахиад ирэх гэж

Эргэж ер буцахгүйгээр

Эндээ тэгээд төгсөхөөр

Ирэхийн тулд явчихлаа гэж

Итгэл дүүрэн би хүлээдэг





*****************

Ширхэгийн тоогоор гоо урлаж асгарах гэзэг

Шив шинэ огт байгаагүй айзам эгшиг

Дэндүү гоё нь гаднаа цацардаг охидыг хараад

Дэрвэтэл үлээж цээжний хуй эргэдэг ч гэлээ



Цав цагаан зүрхэнд хүн санаа тодорч

Цавчих нүдний гүнд бурхан заяа дэлгэрч

Яах аргагүй амьдын жавхаа бадарч

Ямархан гэгээн мөчид миний сэтгэл яардаг гээч



Ингэхдээ би

Их хүсэлдээ хөлчүүрэнхэн талимаардаг

Тогтож ядсан омогтоо

Согтууранхан агсардаг аа

Харин

Харин харцаа дэвсэж ичингүйрлээр гоёлгүй

Хачин эрхэмсэг, дэндүү бардам явж одох

Зүстэй охины хатан омогт

Зүрхээн хөндүүрлэтэл балбуулчихаад

Олны зайнаас жаахан хөндийрч

Омог гунигаараа л гоёж алхдаг аа





*****************

Дүрсгүйтэж, хөөрхөн бүсгүйд сээтэн хаяж

Чамайгаа гомдоож

Дүрлэгэр нүднээс чинь нулимс унагаж

Үнэн сэтгэлээс чинь амсаж

Үг дутаж

Үйлээ бартал чамайг аргадаж

Эцэст нь эвлэж

Эвийн мод шиг нийлж

Цээж тэнийж

Сэтгэл цэлмэж

Бүтэн заяа дүүрэн эрхэлж

Бүлээн агаарт хамт инээж

Улам улам уусаж

Уярч дотроо баясах гэж

Зөн зөндөө шившиж

Цөсөө дэвэртэл мөрөөсөх юм.





*****************

Яг л ивээл шиг бас ерөөл шиг

Ялдам гоо бүсгүй

Чимээгүй дуу алдуулмаар бас гуниглуулмаар

Намуун үдэш, хаврын урь шиг

Хүн гэдэг нэрийн сайхан бүхнийг шингээсэн

Хүсэл гэдэг оргилын алтан дарцаг дэрвүүлсэн

Сар гэхэд санаанд туяарах үзэсгэлэн

Салхи гэхэд бодол сандаах эсэргэн

Үхэл хүртэл үргэж дэгдэн буцмаар үнэн үзэгдэл

Үзэхийн түрүүнд харахын гайхамшиг үзэсгэлэнт бүсгүй





*****************

Сайхан охидийн өмнө би гунидаг

Саран мэлтэрсэн дэлгэр цагийн

Саа тунамал шөнө шиг

Санаа жаргаан гэгээ унтуулах

Дотно сэрүүн амьсгал

Дотор цээжнээ наашилж

Санааны хур шивэрч

Сэрлийн салхи бүждэг ээ

Сэтгэлийн байгаль тэгээд сэргэж

Итгэлийн гүйгүүл хүлэг

Тэнхээ сэлбэн дэргэдэг ээ





*****************

Сэтгэл илбэсэн

Сэр сэр гэгээн салхитай

Нүд аргадан жаргаах

Нэг л уян тансаг байгальтай



Нутгаа түр мартаж

Нууцхан хаагаад жаахан суумаар

Тугал нүдэнд нь

Хараацай болон харвамаар

Тунгалаг харцанд нь

Жараахай болон шунгамаар

Гэрэлд нь баясаж харанхуйд нь төөрмөөр

Гэгэлгэн алсад санаагаа үдэж далламаар

Бодитой бодигүйн заагт

Бодол эргэцэж тэмүүлэл асах

Энэ л миний амьд орчин

Эргэж дуулах амтат хором





*****************

Тэд намайг аргаддаг юм

Тэнгэр тэмтрэх харцны хээлэнд

Тэгш цагаан шүднээс энхэр шувуу нисгэж

Энгэр цагаан хун наадуулан

Эрхлэн наадах хүслээ бүжиг болгон дэрвээж

Алаг эрвээхэйн өнгөт аалиа наранд гялбуулан

Араас нь гүйдэг балчир цагийн зөн сэрээж

Цэцэгт тал, сэрүүн шүүдрийн өөдөө хур

Цэвэрхэн хоолой, цэнгэлт үдшийн амьд аялгуу

Дэлхий хөрсөөн бүүвэйлж эргэдэг шиг

Дээдийн бас жирийн бүхнээр тэд намайг аргаддаг





*****************

Монгол монгол хэвээрээ байхад

Морь их үүрэгтэй

Газрын хөрснөөс ургасан цагаасаа

Гарцаагүй морьтойгоо л ирсэн

Газраас тасарч үлгэрт итгэхэд

Ганцхан морь л үлдсэн

Мэднээ гайгүй

Урт холын зам туулаад аавын гэрт буухад

Уян дээрээ баярлах шиг

Унаган хүлгээ шилгээхийг харсан хүн

Харуй бүрийгээр гэрээ зориод мордоход

Хазаар дараад л морь зад тавин хатирахад

Санаа гэдэг сансарт аялаад

Салхитай наадаж огторгуйд асдаг юм

Учир бий

Ухаанд минь морь явдаг юм

Мохсон, мартсан монгол ухааныг

Морь авч явдаг юм

Ганцын ганц хүү гэдгээс минь илүү

Газар дээрх дээдийн бахархал

Цэнхэр алсын дуудлага

Цээний минь нууцхан омогшил

Морь байдаг юм.

Эмэгтэйчүүдийн баяраар ээждээ зориулсан шүлэг

(Эмэгтэйчүүдийн баяр хэмээн хүмүүс бужигнахуй ээжийгээ л бодож гуниг жаахан төрөв. Ингээд хүлцэл өчиж, ижийдээ нэгэн шүлэг зориулав)



Бүрхэг л байсан ирээдүйг минь

Бүр тодортол хүслээ надад ивэлгэж

Холхон харагдах жаргалыг

Ойрхон болтол сүсэглэж

Ээжий минь намайг энэ хүргэсэн

Ээжий минь намайг хүн болгосон



Дэлгэрэх цагийн угтал

Дэлхий дэлэгнээд ирэхээр

Дэнслэх сэтгэл нялхарч

Дэвэрч хөөрөөд явчихаар

Хол ойрын ялгааг ялсан

Орчин цагийн ээлэнд ч

Хоёр нутгийн эрхэн доор

Очиж чадахгүйдээ гэмшинэ

Гэмших учир надад их

Гэрээсээ гарсан минь арван жилийн өмнө

Тэнгэр цэлмэж нар гийх нь

Тэр зүгт л илүү байх шиг

Энэхэн насны минь мөнхийн дуудлага

Ээжий минь суугаа тэр л нутагт

Тэр нутагт ээжий минь суугаа болохоор

Тэнгэрлэг хүсэл бүхэн тийш цугтгадаг



Ээжий минь. Эхлэл бүхний минь ундрага, сүүн цагаан булаг минь. Тандаа би дандаа талархаж, таныхаа өмнө жаахан гэмшиж явдаг аа. Тэр гэмшил энгэр цээжийг минь бага багаар түлхэж хүн хайрыг мэдрүүлдаг юм. Муу явах учиргүй гэсэн хүслийн шилбүүр хүүг нь хүний зэрэгт хүргэхдээ л хүргэнэ. Эрх бага насанд минь ч, эмээл дээр дэрвэх эдгүй гэнэн насанд минь ч таны хүслийн торгон шилбүүр хүйн алтан хүрээндээ намайг хурааж, хүсэл дотроо ургадгийн амин ухааныг мэдрүүлсэн. Ээжий минь дээ, та эм атал эрэлхэг дайчин чанар, сэтгэлийн их хатаар хатуу бүхнийг өөртөө дааж, хайр энэрэл цацруулдаг. Насыг минь уртасгаж өөрөө жаргах наран, намайг л гэвэл өөрийгөө умартах бурхан минь.




Та бурханаас илүү үнэн бас ачтан

Бусад хэнтэй ч үл дүйх эгэл хүчтэн

Таныг магтъя гэхүй

Магтаалын үг дутаж самгардана

Үгээр өргөж хүндлэе гэхүй

Үнэн санаанд тань цуцаж дутна

Та миний

Таашгүй совинт амьдарлын гэгээ

Та миний

Давтагдашгүй сонин амжилтын ундраа

Ирэх өдрүүдийн сайн сургыг

Энгэрт тань тэврүүлсэн тоогоор хүргэхсэн

Энхрийлж өсгөсөн дулаан алгыг тань

Эргээд булбарай болтол ачлахыг хүснэм

Үг амар гаравч

Үйлдэл болгох хэцүү

Гагцхүү сэтгэлийг чинь хуурайлж

Голыг тань харлуулах үйлийг

Бүтэлгүй, үйлсгүй явж

Бүлээн цээжийг тань жиндээх хэцүүг

Хүү нь хийхгүй гэж амлая

Хүж дэлхийд амьсгалахын дайтаа санаж явъя



Хаврын салхинд хацар сэвхтэн байж

Хатуу цагаар хэвлий тэлж намайг тулж

Алтан заадас салан байж

Амь хувааж өгсөн атал

Өсгөх гэж өөрийгөө хэд хувааж

Өөрийг минь өндийлгөсөн атал

Надаас болж гашуун нулимс урсвал

Надад тэнгэр харах эрх байхгүй

Бурхан чи сонс

Бусад нь бол хамаагүй

Ээжийгээ л би гомдоохгүй

Ээжээсээ илүү чамайг үзэхгүй

Ивээж хайрласанаараа түрүү барьж

Их шийтгэлээрээ сүрдүүлбэл сүрдүүл

Ээжээс минь илүү юу өгсөн

Энэ урсгал чинь тэндээс эхтэй

Алт алт гэлээ ч

Амтыг нь би мэдэхгүй

Алагхан зүрхний минь хөнгөхөн цохилт

Ачит ээжийгээ дагаж лугшдаг

Ээжий минь надад хэрэв гомдвол

Энэхэн дэлхийн хаана нь гишгэх юм бэ

Би өөрөө зовж болно

Бишид нь бас алдаж болно

Ганцхан ээжийд минь мууг битгий дуулгаарай

Газар цөмөртөл шаналж ч бай

Ганцхан хүнд л, ээжийд минь

Гуйя, битгий дуулгаарай

Нулимс минь чимээлээд

Нууцхан совинг нь сэрээчих вий

Нуурын цалгиа, шувуудын ганганаагаараа

Нутаг минь, нуган чинь сөгдөн гуйя

Бурхан хүний совинг ганцхан удаа хуур

Бүү айлгаарай, нойрон дунд нь аргадаарай



Санаа алдах гүн сүүрс салхи сандааж

Сайхаан ээжийн минь зүрхэн хойморт

Жаврын үзүүр хүргэх бий

Тэрхэн цагааны ноён оргил соёрх

Дун цагаан оргилын дуут салхиар тасалж

Дулаан халуун бодлыг нь өмөөрч

Дугараг цагаан гэрийн нь тоонон дээгүүр хийсгээрэй

Эргэх дэлхий минь гуйя

Ээжийг минь л битгий зовоогоорой

Итгэлийнх нь нарыг битгий халхлаарай

Ивээл ерөөлөөр нь тэнгэрээ сүлээрэй

Намайг харан өглөө бүр мандаж

Намайг даган өдөржин саатаж байг

Тэр зүг л цэлмэг байг

Тэнгэр нүргэлж битгий цочоогоорой

Эх дэлхий минь зөөлөн зөөлөн эргээрэй

Ээжийг минь л битгий айлгаарай

Амь минь хэврэг, бие бага ч

Ачит ээжийнхээ өмнө

Алтан овоо, Алтайн нуруу шиг өндийж

Тив дэлхийд хөндөлдөн сунайж бахдуулмаар

Тэгээд далай тэнгисийн шилгээ, хар шуургыг буцааж

Энгэр дэлгэн налайгаад

Ээжийгээ нэг амруулмаар



Дэлгэр дэлгэр цаг

Дэлхийг өнгөлөөд ирэхээр

Дэнж гүвээ гоёж

Цэцэг өндийгөөд сэрэхээр

Уйлан хайлан сэтгэл

Уярч догдлоод явчихаар

Урьд урьдын дурсамж

Ургаж тодроод ирэхээр

Сайхан сайхан гэвчиг

Санаанд нэг л дутуу

Сайхан ээжийн дурсамж л

Саар муугийн толбогүй

Зүүдэн хүслийн бороо

Зүсэрч намираад удахаар нь

Зөндөөн зөндөөн учралыг

Зөгнөж хүсээд уйдахаар

Ялгуун ялгуун хүслийн дэрвээ

Ялимгүй сульдаад гунивч

Ялдам ааль охидын мишээлд

Янз омог нэгэн асавч

Зөнгөөрөө одох цагийн салхи шиг

Зөрөг зам л орчлонд үлдэнэ

Харин ээж минь, эх минь

Хөрс дэлхий шиг, эх газар шиг

Нүд гялбуулан нар шиг мандаад

Тэр л дороо нар шиг жаргадаггүй

Үүлээ тайчиж, хоромхон туяардаггүй

Бор шороот дэлхий шиг

Бодолд дандаа янзаараа

Сайхан ээж минь

Санааны чимэг, бодлын илч

Сайн явахад тэнгэр шиг харж

Саар явахад бурхан шиг түшдэг

Захидал 3,4

Гурав дахь захидал

Хаанаас яаж гэдгийг мэдэхгүй ч

Хачин сайхан наашилдаг

Хавар шиг охинд:


Цэцгийн үр хөрсөн доор суниахад

Цээжинд чинь догдлол сэрэх бий

Зөнгөөрөө ингэж хавар ирэхэд

Зөөлөн салхи хойд зүгээс сэвэлзэх бий

Эргэлзэх хэрэггүй

Эгийн салхи шүү тэр чинь

Залгуулж бичсэн шүлгээ

Захидлын уралдаанд өгсөнүй

Дэндүү дурлалаа нэрний төлөө

Дэлхийд цацчихвал чамд дутчихна

Онцын ялдам дүрийг чинь

Оюуныхаа толинд ойлгон байж бичлээ

Сэргэлэн цовоо дүр шигээ

Сэтгэл чинь бас гоо байгаасай

Санаагүй үнэн үгийг минь

Санаашран байж уншаасай

Найрагч хэдий биш ч гэлээ

Найраг шүлгээр минь бахдуулсандаа

Эс бүхэндээ инээмсэглэл нууж

Энэ өдрүүдэд чи баяртай яваасай

Сайхан гарыг чинь атгаж мэндлээд

Саруул нүдэнд чинь дүүрэн багтаад

Санаагаа дэлгэж ярихсан гэж

Санаа алдан боддог юм аа

Гэвч

Өөгүй цэвэрхэн чиний өмнө

Өөрийгөө аваачиж дийлэхгүй нь ээ

Дэндүү сэтгэлээ буруу ойлгуулчихвал

Дэгжин шувуухай шиг нисчих вий гэсэндээ

Гэнэтийн сайхны өмнө хүн

Гэрэвшиж сандардаг шиг

Учиргүй ихийн дэргэд

Учраа олохгүй мэгддэг шиг

Яахаа би мэдэхгүй байна

Ямартаа ч ......



Дөрөв дэхь захидал

Санаанд минь эрхэлдэг

Сайхан охинд:


Бүсгүй хүнийг шагшин магтаж, гоо үзэсгэлэнгийнх нь өмнө санаа сөхөрч, ухаангүй дурлахсан гэж би хүсдэг байсан.

Харин одоо зөрөөд өнгөрөхийг чинь зөндөө удаан хүлээж, цээжинд гэгээ татаж, санаа согттол ялдамхан инээмсэглэж өнгөрөхөд чинь хөлнөөсөө бусдыг хойноос чинь алдчих шиг санагддаг болчихож.

Хүн болгонд чи тийм сайхан инээмсэглэл бэлэглэдэг юм гэж үү?

Эхэлж би чамайг хараад

Ийм сайхан охин байдаг юм уу гэж

Эрхгүй дуун алдсан шүү

Гэзэг үсээ хөдөлгөсөөр чамайг холдоод явчихаар

Гэгээ татраагүй хэрнээ орчлон бүүдийж хоцорсон

Тэрнээс хойш хааяа хааяа

Тэвдэн байж харахдаа

“Хацар нь хонхойж инээдэг юм байна

Хав хар нүдтэй юм

Тэгш шулуун хамартай юм

Тэгэж байгаад ухаалаг юм”

Өдөр бүр л тэгэж

Өөртөө нээлт хийдэг болсон

Жаахан мөртлөө цэмцгэр бие

Жавхаалаг алхааг чинь хараад баймаар

Үнэн шүү, охин минь

Үнэхээр би чамд дурлажээ

“Зөн асаах инээмсэглэлийг чинь

Зүүдэндээ ч болов харахсан

Зөөг намуун алхааг чинь

Зөрөхийн төдий ч ажихсан” гэж хүсдэг

Гэвч

Дурласнаараа түрүү барьж

Дурлалдаа хариу нэхэх гэж

Энэ захидлыг бичсэнгүй ээ

Нэг хүн надад сайн гэдгийг мэдээсэй гэж

Нээрээ би царайлаг юм гэж баясаасай гэж

Цээжиндээ чинь тэгээд дулаан анирлаж

Цэцгийн хур шиврээсэй гэж би бичлээ

Санаанд чинь өөр хүн байг хамаагүй

Сайхан залууд над шиг дурласан байг хамаагүй

Сарнай шиг эмзэг охин үрийг

Салхи шиг дураараа бүсгүй хүнийг

Саатуулж тогтоох эрх бурханд ч байхгүй

Өөр яах юм бэ

Өгч байж авдаг хорвоо

Хүн дагина шиг сайхан охинд

Хүслээ өгөөл биз яадаг юм

Хайраа, хүслээ өглөө ч

Харин би өр нэхэж чадахгүй

Ийм бодолтой захидал бичлээ

Эргээд хариу нэхэхгүй ээ

Чи үүнийг

Онцын сайхныг дуулахыг хүсдэг

Оюун бодлын онгод гээд бодчихоорой

Сар нарны ээлжтэй хорвоод

Сайхан төрснийхөө шагнал болгоод авчихаарай

Шүлэглэж бичсэн үгийг минь

Сүүдэрт даарсан хорвоогийн

Сүүн цагаан дусал гэж санаарай

Чихэнд чинь чимэг болон хоржигноод

Чилсэн бодолд чинь сэрүү таттал жирэлзээд

Урдуур чинь урсан өнгөрөх

Уулын бяцхан горхи гэж бодоорой

Сартай үдшээр санаашран суухад чинь

Санаа алдуулан хацрыг чинь илбэчихээд

Сансрын уудамд уусан одох

Саваагүй хонгор салхин гээд саначихаарай

Биегүй болохоороо бурхан амьд оршдог

Биелээгүй хүсэл л хамгийн нандин байдаг

Хүсэвч хүрээгүй хайр л

Хамгийн нандин байдаг юм

Хайртай чамд би

Дурлалын шүлгэн захидалууд-Хоёр дахь захидал

Захидлыг минь хүлээн авсан

Даруухан охин чамд баярлалаа

Урсган бичсэн мөрүүдийн минь

Утгыг тунгаан уншаарай

Мөрөөдөл догдлол бялхуулан бичихдээ

Мөр болгонд нь сэтгэлээ шингээлээ

Шүлэг бичсэнд чинь баярлалаа гэжээ

Шүтэж хайрласанд талархалаа гэжээ

Сараачин бичсэн шүлэгт минь биш

Сайхан төрүүлсэн аав ээждээ баярлаарай

Уралж бүтээсэн бурхан Афродита

Ургуулж төлжүүлсэн бүхэнд баярлаарай

Содон сайхныг харахыг хүсдэг

Сониучхан зан хүнд байдаг

Зогсон саатаж, дурлан хорогдмоор

Зохицож таарсан үзэмж байдаг

Ухаанаа алдтал дурлан би бичээгүй

Учиргүй ихээр мөрөөдж би хүсээгүй

Учраа мэдэхгүй галзуу дурлал

Ургах насанд даруухан өнгөрсөн

Харин одоо би уясанхан дуулмаар байна

Хачин гоог бахдан бичмээр байна



Дуутай борооны цахилга шиг эрчтэй

Дурлал гэдэг даанч хүчтэй

Дугуйраад татсан солонго шиг өнгөтэй

Дурлал гэдэг даанч шидтэй

Хөөрүү насны зүрхэнд ассан

Хөвгүүн дурлалын догдлолыг мэдэх үү

Онгон зүрхэндээ хадгалан байдаг

Охин дурлалын нууцыг хэлэх үү

За яахав дараа болъё

Залгуулж бичих цагийг олъё

Оюун санаанд минь баясал төрүүлж

Онгод шүлгийг минь нарлан тэтгэж

Онцын ялдам охиныг таниулсан

Орчлон ховоо чамд баярлалаа

Нүүрэнд чинь тодрох мишэлзээ

Нүдэнд чинь тунарах мэлмэрээ

Гоёхон үсний чинь хаялага

Гоолиг биений чинь даллага

Сэмхэн харсан үе минь богино

Сэтгэлд ургах дүр чинь энэ



“Хичээлээс өөрийг бодохгүй...“ гэжээ

Биеийн сайхныг олж төрөөд

Билгийн сайханд шамдан суух нь

Зүстэй бүхэн зүгээ алдсан хорвоод

Зүйргүй сайхан хэрэг биш үү

Ялгаа байхгүй би ч гэсэн

Ядаж бодлоо дэлгэх завгүй л явна

Галзуу юм шиг ингэж ажиллах нь

Гарцаагүй бидний үе юм даа

Яая гэхэв, охин минь

Яахын аргагүй чиний зөв

Чамаас би юу ч нэхэхгүй

Чамлаж бас магтаал хүсэхгүй

“Чихийг чинь илбэж

Чилийг чинь гаргачихаад

Урдуур чинь урсан өнгөрөх

Ууллын бяцхан горхи гэж бодоорой

Сайхан үдшээр санаашран зогсоход чинь

Санаа алдуулан хацрыг чинь илбэчихээд

Зүг чиггүй урсан одох

Зүггүй хонгор салхин гэж бодоорой” гэж

Би бичсэн

Яг л чи ингэж бодоорой

Яавч гайхан эргэлзэх хэрэггүй

Үлгэр шүлэг гэдэг

Үнэндээ сэтгэлийн салхи байдаг

Уран “сэтгэлийн салхи” байдаг

Ухаан бодлын урсгал байдаг

Булаг шандын ундрага адил

Буцааж нэхэхгүй баялаг байдаг

Би

Өрөөлийн дундаас ээж аавыгаа хүндэлдэг

Өөрийн гэхээс энэ биедээ итгэдэг

Өндөр бүхнээс цэнхэр тэнгэрийг ширтдэг

Өгөх бүхнээс үнэн хайраа гамнадаг

Би

Дэндүү том орчлонд зайгаа олоогүй тэнүүлчин

Дээлээ эсгэдэг амьдралд даавуугаа бэлдээгүй гуйлгачин

Гэвч би өөртөө итгэлтэй

Гэрэлт ирээдүйдээ бүр ч итгэлтэй

Ээж аавын итгэлд хүлээстэй

Эх орон сэтгэлд уяатай

Хүний ёсонд тахимдуу

Хүслийн шуурганд цуцамдуу



Дурлаж бичсэн шүлгийг минь

Дургүйцэж чи түлхэхгүй биз

Алга дарам эрээн цаастай

Атаархаж хардах нь үгүй биз

Сүүдэр дийлсэн орчлонд

Сүрдэж чи айсан бол

Бүү айн дуу шиг шүлгийн минь

Бүлээн мөрөнд дулаацаарай гэж

Дэндүү ууудам хорвоогийн зайд

Дэрсхэн жигүүр чинь цуцсан бол

Эрчим нийтгэж бичсэн шүлгээс минь

Эрч хүчийг олоосой гэж

Болсон болоогүй шүлэглэж байна

Бодол болон бичиглэж байна

Хөөрхөн гэхээсээ

Зөөлөн чинь илүү

Цантаж мөстсөн нууран дундах

Цав цагаан хун гэж төсөөлнө

Гэвч сэтгэлийг чинь нуур гэж

Гэрэл тэмүүлэх цэцэг гэж

Хархан нүдийг чинь харз гэж

Хаа ч өнгөөрөө тунарна гэж

Зүйрлэн зүйрлэн бодно би

Зүйргүй ихээр догдлоно би



Үнэнийг хэлэхэд чи эрчтэй

Үгээр хэлэхэд хэцүү адтай

Олон үг хэлэмгүй шийдэмгий

Орчин үеийн жинхэнэ бүсгүй

Харцаа өргөж шудрага алхдаг шигээ

Хаана ч чи бардам яваарай гээд

Хамгийн энгийнээр захидлаа өндөрлөе

Хариу хүлээнэ, Эгийн салхи

Дурлалын шүлгэн захидалууд-Нэг дэх захидал

Үзэмж төгс гоо охинд

Үлэмж догдлон бичихийн учир

Сайхан хүний сайхын явахыг харна гэдэг

Санааы зоргоор олддоггүй таливан гэж

Агуу Чойном

Аргагүй хэлсэн юм

Нартад сайхан юм гэж байдаг

Нандин сэтгэлийн эзэн гэж байдаг

Тэр бол дурлалаас өөр, шохоорхолоос өөр

Тэсэж ядан орцны үүд сахихаас өөр

Сэм сэмхэн цэлмэдэг, бас будардаг

Сэтгэлийн уудам тэнгэр гэж бий

Амьдралд залгуу ч юм шиг, салгуу ч юм шиг

Ариун сэтгэлийн орон зай гэж бий

Тэнгэр мэт тэр зай минь эзэнтэй байг

Тэр эзэн нь чи байг гэж

Эрдэнийн цэнхэр од

Газар буусан юм шиг

Эртний гоо бүсгүйн зураг

Сая амилсан юм шиг

Эгэл гоёхон охин чамд

Ийн бичиглэж байна

Битгий гайхаарай, үнэн шүү

Бишдийн адил биенд чинь шунаагүй

Гагцхүү сэтгэлийнхээ гүнд

Гангар цагаанаар сүндэрлүүлэх гэсэн юм

Цээжиндээ ургуулан тэрлэж

Цэцлэн дуулахыг хүссэн юм

Сэтгэж бичсэн бүхэн минь

Сэтгэлд чинь хүрсэн ч, хүрээгүй ч

Сүүдэрт даарсан хорвоогийн

Сүүн цагаан дусал гэж бодоорой

“Би шүлгийн хүн

Найргийн хүн

Уян хүн

Уяхан хүн”

Охин чи гайхах хэрэггүй

Олон зүйл эргэцүүлэх хэрэггүй

Онцын сайхныг дуулахыг хүсдэг

Оюун ухааны онгод гэж байдаг юм

Хариу нэхдэггүй, магтаал ч хүсдэггүй

Харамгүй өгдөг халуун үг гэж байдаг юм



Чихэнд чинь чимэг болон хоржигноод

Чилсэн бодолд чинь сэрүү таттал жирэлзээд

Урдуур чинь урсан өнгөрөх

Уулын бяцхан горхи гэж бодоорой

Сартай үдэш санаашран суухад чинь

Санаа алдуулан хацрыг чинь илбэчихээд

Сансрын уудамд уусан одох

Саваагүй хонгор салхин гээд бодчихоорой

Зарим хүмүүс зурмал бурхны өмнө сөхөрч шүтдэг

Зарим нь сэтгэлдээ зурж сэнхэрч шүтдэг

Харин би амьд “бурхан”-г шүтдэг

Хацар гоо хонгор бүсгүйд дурлаж шүтдэг

Өмнөө дэлгэж тахил өргөдөг

Өглөө бүр залбирч мөргөдөг

Нүднээ үзэгддэггүй далд бурхан

Нүүрээ харуулдаггүй нууц бурхан бус

Үеийн үед тасралгүй

Үзгээ хурцлаж бичсэн

Удам удам алгасалгүй

Улам цэцэлж магтсан

Сайхан төрсөн хүний үрийг

Санаашран бодож би шүтдэг



Өсгөж хүн болгосон аав ээжийгээ бас шүтдэг

Өдгөө ч араас минь санаа зовж

Өдөр шөнөгүй харуулдан байдаг

Хамаг насаа надад зориулчихаад

Харин одоо итгэлээ даатган суугаа

Өгөөмөр баян тэр хүмүүсийг

Өрөвдөн хайрлаж би шүтдэг

Одоо ингээд зогсъё

Олон үгээ товчилъё

Магтан дуулж байгаа

Уран гоо охин минь ээ

Сар нарны ээлжтэй хорвоод

Сайхан гэдэгтээ чи итгээрэй

Сайхан төрснийхөө шагнал болгож

Цайлган магтаалыг минь хүлээн аваарай

Чамд дурлаж

Чамайг дурлуулах нь олон ч

Найргаар захиадал бичих нь

Надаас өөр байгаа ч билүү

Урласан шүлгийг минь хүлээн авсанаа

Ухаант охин минь мэдэгдээрэй

Элдэвлэж хачирлаж дууриалгүй

Энгийн сайхнаар хариу бариарай

Надад ямар харагддагийг чинь

Найрагт яаж тусдагийг чинь

Үргэлжлүүлэн бичихийг хүснэ

Үүнийг зөвшөөрнө биз дээ



Бичсэн хүн нь би

Бичүүлсэн хүн чи

Өөрийн гараар бичээд

Өөрт чинь барив Эгийн салхи

Дурлалын шүлгэн захидалууд-Нэг дэх захидал

Үзэмж төгс гоо охинд

Үлэмж догдлон бичихийн учир

Сайхан хүний сайхын явахыг харна гэдэг

Санааы зоргоор олддоггүй таливан гэж

Агуу Чойном

Аргагүй хэлсэн юм

Нартад сайхан юм гэж байдаг

Нандин сэтгэлийн эзэн гэж байдаг

Тэр бол дурлалаас өөр, шохоорхолоос өөр

Тэсэж ядан орцны үүд сахихаас өөр

Сэм сэмхэн цэлмэдэг, бас будардаг

Сэтгэлийн уудам тэнгэр гэж бий

Амьдралд залгуу ч юм шиг, салгуу ч юм шиг

Ариун сэтгэлийн орон зай гэж бий

Тэнгэр мэт тэр зай минь эзэнтэй байг

Тэр эзэн нь чи байг гэж

Эрдэнийн цэнхэр од

Газар буусан юм шиг

Эртний гоо бүсгүйн зураг

Сая амилсан юм шиг

Эгэл гоёхон охин чамд

Ийн бичиглэж байна

Битгий гайхаарай, үнэн шүү

Бишдийн адил биенд чинь шунаагүй

Гагцхүү сэтгэлийнхээ гүнд

Гангар цагаанаар сүндэрлүүлэх гэсэн юм

Цээжиндээ ургуулан тэрлэж

Цэцлэн дуулахыг хүссэн юм

Сэтгэж бичсэн бүхэн минь

Сэтгэлд чинь хүрсэн ч, хүрээгүй ч

Сүүдэрт даарсан хорвоогийн

Сүүн цагаан дусал гэж бодоорой

“Би шүлгийн хүн

Найргийн хүн

Уян хүн

Уяхан хүн”

Охин чи гайхах хэрэггүй

Олон зүйл эргэцүүлэх хэрэггүй

Онцын сайхныг дуулахыг хүсдэг

Оюун ухааны онгод гэж байдаг юм

Хариу нэхдэггүй, магтаал ч хүсдэггүй

Харамгүй өгдөг халуун үг гэж байдаг юм



Чихэнд чинь чимэг болон хоржигноод

Чилсэн бодолд чинь сэрүү таттал жирэлзээд

Урдуур чинь урсан өнгөрөх

Уулын бяцхан горхи гэж бодоорой

Сартай үдэш санаашран суухад чинь

Санаа алдуулан хацрыг чинь илбэчихээд

Сансрын уудамд уусан одох

Саваагүй хонгор салхин гээд бодчихоорой

Зарим хүмүүс зурмал бурхны өмнө сөхөрч шүтдэг

Зарим нь сэтгэлдээ зурж сэнхэрч шүтдэг

Харин би амьд “бурхан”-г шүтдэг

Хацар гоо хонгор бүсгүйд дурлаж шүтдэг

Өмнөө дэлгэж тахил өргөдөг

Өглөө бүр залбирч мөргөдөг

Нүднээ үзэгддэггүй далд бурхан

Нүүрээ харуулдаггүй нууц бурхан бус

Үеийн үед тасралгүй

Үзгээ хурцлаж бичсэн

Удам удам алгасалгүй

Улам цэцэлж магтсан

Сайхан төрсөн хүний үрийг

Санаашран бодож би шүтдэг



Өсгөж хүн болгосон аав ээжийгээ бас шүтдэг

Өдгөө ч араас минь санаа зовж

Өдөр шөнөгүй харуулдан байдаг

Хамаг насаа надад зориулчихаад

Харин одоо итгэлээ даатган суугаа

Өгөөмөр баян тэр хүмүүсийг

Өрөвдөн хайрлаж би шүтдэг

Одоо ингээд зогсъё

Олон үгээ товчилъё

Магтан дуулж байгаа

Уран гоо охин минь ээ

Сар нарны ээлжтэй хорвоод

Сайхан гэдэгтээ чи итгээрэй

Сайхан төрснийхөө шагнал болгож

Цайлган магтаалыг минь хүлээн аваарай

Чамд дурлаж

Чамайг дурлуулах нь олон ч

Найргаар захиадал бичих нь

Надаас өөр байгаа ч билүү

Урласан шүлгийг минь хүлээн авсанаа

Ухаант охин минь мэдэгдээрэй

Элдэвлэж хачирлаж дууриалгүй

Энгийн сайхнаар хариу бариарай

Надад ямар харагддагийг чинь

Найрагт яаж тусдагийг чинь

Үргэлжлүүлэн бичихийг хүснэ

Үүнийг зөвшөөрнө биз дээ



Бичсэн хүн нь би

Бичүүлсэн хүн чи

Өөрийн гараар бичээд

Өөрт чинь барив Эгийн салхи

Чамд би....

Хайрлаад хайрлаад уруул давуулалгүй

Харцаараан чамайг аргадаж явахад

Хатуу л байсан хорвоо

Хачин зөөлөн болчихдог

Сэтгэлээ дагаад хөл хөнгөрч

Сэмхэн харуулдах гэж сургууль уруугаа яараад

Өдөртөө гэвч ганцхан инээмсэглэж зөрөхөд чинь

Өнгөт орчлонгийн хөдөлгөөн бүхэн зогсчихдог

Яах аргагүй дурласан сэтгэлээ

Яагаад хүн дэлгэж чаддаггүй юм бэ

Даанч үнэтэй юмыг орчлон хайрладаггүй болохоор

Далд сэтгэлдээ тэгэж нандигнадаг юм байх даа



Онгон зүрхэндээ хадгалан байдаг

Охин дурлалынхаа нууцыг хэлээч

Хөөрүү насны зүрхэнд унасан

Хөвгүүн хайрын догдлолыг сонсооч

Дуутай борооны цахилга шиг эрчтэй

Дурлал гэдэг даан ч хүчтэй

Дугуйраад татсан солонго шиг өнгөтэй

Дурлал гэдэг даанч шидтэй

Нүүрэнд чинь тодордог мишэлзээ

Нүдэнд чинь тунардаг мэлмэрээ

Нуруулаг биений чинь хаялага

Нууцхан хүслийн минь даллага

Яруухан орсон хаврын бороо шиг

Ямар танхилхан охин бэ чи

Ядруухан өндийсөн цасны яргуй шиг

Ямархан тавилантай хөвгүүн бэ би



Бодооч охин, бодооч

Борхон зүрхээ уяраан бодооч

Болор дусал унаган бодооч

Богинохон гэзгээ асган байж бодооч

Бодлыг чинь таахгүй ч

Боддог юмаа би өөрөө

Бороотой үдшээр чам дээр яарч очно гэж

Бороонд норсон ч түүнийгээ тоохгүй очно гэж

Яаж байгаа юм бэ бүр норчихож

Ядаж бороо намдахыг гээд алдарч

Үгний ч хэрэггүй харцаараа бид тэврэлдэхэд

Үлэмж гоод чинь одод үүл нэвч унана гэж



Хүсээч охин минь, хүсээч

Хүний хүслийг эцээж хүсээч

Дууны Юндэнг дурлуулна гэж хүсээч

Дуутай болгоноор дуулуулна гэж хүсээч

Хүслийг чинь мэдэхгүй ч

Хүсээд байдаг юмаа би

Одны ганц охин газар төөрчихсөн байгаасай

Огт мэдэхгүй түүнд би дурлачихаад

Эргээд явахад нь дэлхий өмөртөл гуниж хоцорлоо ч

Ийм хүнийг орхиж чадахгүй гээд буцаад чи ирээсэй гэж



Гунь охин минь, гунь

Гунихдаа хүртэл гуа нэмэж гунь

Үдшийн чимээ татартал гунь

Үзэгний тэнхээ тасартал гунь

Гунигийг чинь үргээж чадахгүй ч

Гуниад болдоггүй юмаа би

Гэнэ гэнэхэн харцаа дэвсэж би гунидаг

Гэгэлгэн гунигийн минь шүүдэрт чиний өлмий норчихдог

Гэхдээн энэ сайхан байдаг

Тэртэй тэргүй мандах наранд тэсэж ядан тэмүүлэхэд

Тэртээ уулнаас наашилсаар нар над дээр тусах шиг сайхан байдаг

Харцандаа тогтоож дийлэлгүй зүрхэндээ алдсан дүрийг чинь

Харахаасаа хүртэл эмээж нууж явах ч сайхан байдаг

Ээжийнхээ дэргэд байхдаа

Ээжийнхээ дэргэд байхдаа

Эрхэлж нялхарч аваарай

Ээжээсээ холдоод явчихаар

Энэ орчлон догшин болчихдог юм



Таван настай байсан шигээ

Танхил аашаа дэлгэн эрхэл

Гэрт, гадаа бүр олны нүдэн дээр

Гэнэтхэн, гайхтал нь эрхэлж аашил



Үнэхээр би ээждээ эрхэлмээр байна

Үнсүүлнэ гэж, тэврүүлнэ гэж

Үүрүүлж тоглоно гэж

Үүгээр түүгээр зугаална гэж

Ээждээ би эрхэлмээр байна


Хорь гарсан эр намбаа эвдэн байж

Холдоод одсон балчир настайгаа булаалдан байж

Амьдралын цагаас завчлан байж

Амьтны нүднээс зайчлан байж

Ачийг нь тэврээд очихоосоо өмнө

Амжиж нэг эрхэлмээр байна



Энэ хорвоо хүнийг эрхлүүлэхгүй юм

Эжийдээн би эрхэлмээр байна



Ээжийдээ би жилдээ ганц очдог

Ээж минь зөнгөөрөө, би санасан сэтгэлээр

Эргэж, тойрч, хоёр биенээ тэтгэж явдаг

Ийм болохоор хацар минь ээжийгээ үгүйлж

Эрхлэх гэсэн нандин хүслээ мэдэрдэг юм



Энэ орчлонг таних гэж ганцаар алхахдаа

Эх хүний сайхныг гайхаж би биширсэн

Хүссэндээ хүрэхгүй сөхөрч гашуун нулимс залгихдаа

Хүн хүнээс түрүүн ээжээ л дуудаж уужирсан

Хүнд чичлүүлж, битүү хорсож гадаа гарч зогсохдоо

Би ээжтэй хүн гэж бодон нулимс садарч цээж тэнийсэн



Гэрэлтэх цонхны цаана халуун жаргалтай бүл

Гэрийн чинь доор бодолд дарагдан сууж

Тэнд би хүрэх билүү гээд санаагаа хэмжээд гунихдаа

Тэсгэлгүй цуурай хадааж энгэр дотроо цурхирсан

Унтрахгүй явдаг зөнгийнх нь тулганд

Улаан оч бутартал дуудсан

Намайг тэвэрсэн цээжний нь шаргал ангир

Нам тайвнаа алдаж дэрхийтэл би хашхирсан

Ээжээ.. ээжээ... гэж би дэндүү чанга шивнэсэн

Элэг зүрхээ нэвширч нортол би шимширсэн

Ээж минь маргааш нь утасдсан

Эрхэлмээр байна гэж дараа нь би бичсэн



Ээжийнхээ дэргэд байхдаа

Эрхэлж нялхарч аваарай

Ээжээсээ холдоод явчихаар

Энэ хорвоо догшин болчихдог юм.